بازگشت
آب مروارید یا کاتاراکت
آنچه می‌خوانید :
آب مروارید؛ یکی از بیماری‌های شایع است که افراد می‌توانند در سن‌های مختلف به آن مبتلا می‌شوند. این بیماری چندان پیچیده نیست و با علائم مشخصی پدیدار می‌شود. نکته‌ای که مهم است شناسایی و آشنایی با بیماری آب مروارید چشم است. قبول دارید که اگر انسان با علائم و روش‌های درمان یک بیماری آشنا باشد می‌تواند با خیالی آسوده و آگاهی بیشتر به درمان خود بپردازد؟ پس در ادامه مقاله با ما باشید که این بیماری را از دیدگاه‌های مختلف بررسی کرده و نسبت به آن آگاهی به دست آورید.
آب مروارید یا کاتاراکت چیست؟
آب مروارید یا کاتاراکت که اصطلاح فرانسوی آن است یک نوع بیماری مانند آب سیاه است که با بالارفتن سن یا دلایل دیگر به وجود می‌آید. این نوع بیماری به‌گونه‌ای است که سبب تار شدن عدسی چشم می‌شود. افزایش تیرگی و کدر شدن عدسی چشم در بینایی اختلال پیدا می‌کند و فرد را دچار مشکلاتی می‌کند.
عقاید و دیدگاه‌های غلطی درباره این بیماری وجود دارد که برخی از آنها عبارت‌اند از: قرارگرفتن پرده بر روی چشم، به‌وجودآمدن آن بر اثر استفاده و خستگی زیاد چشم، انتقال از یک‌چشم به چشم دیگر، سبب کوری غیرقابل‌برگشت می‌شود، آب مروارید ربطی به ریزش اشک دارد که تمامی این موارد غلط هستند و هیچ‌گونه صحت و درستی در آن دیده نمی‌شود.
علت های بیماری آب مروارید چیست؟
طبق تحقیقات دانشمندان اکثر بیماری‌هایی که در دنیا وجود دارند، دلیلی برای به‌وجودآمدن دارند. بیماری آب مروارید چشم از این قضیه مستثنی نیست و عواملی وجود دارد که سبب به‌وجودآمدن این بیماری می‌شود. اگر بخواهیم به‌صورت‌کلی به علت‌های بیماری آب مروارید بپردازیم: کهولت سن، ضربه به سر، قرارگرفتن به‌صورت طولانی‌مدت در مقابل نور خورشید، نقصان‌های مادرزادی، مصرف طولانی‌مدت برخی داروها، برخورد با اشعه‌های یونیزه و اشعه گامای ناشی از تلویزیون‌های قدیمی از مهم‌ترین آنها هستند.
چه کسانی زودتر آب مروارید چشم می‌گیرند؟
یکی از سوالاتی که پیش می آید این است که چه افرادی زودتر به آب مروارید مبتلا می شوند؟ باورهای غلطی وجود دارد که مردم گمان می‌کنند آب مروارید با افزایش سن به وجود می‌آید. با اینکه این مطلب را نمی‌توان نقض کرد اما صحت کامل ندارد؛ چرا که افراد زیادی در سن کم به این بیماری دچار شده‌اند.
طبق پژوهش‌های انجام شده توسط پژوهشگران:
"افرادی مستعد آب مروارید هستند که به بیماری غدد، دیابت، عفونت دچار باشند. البته افرادی هم که به کشیدن سیگار به‌صورت مستمر علاقه دارند به شدن در معرض آب مروارید چشم هستند. این افراد درصورتی‌که ملاحظه حال خود را نکنند به این بیماری مبتلا می‌شوند که برای برطرف‌کردن آن می‌بایست حتماً عمل آب مروارید را انجام دهند."
علائم شایع آب مروارید چشم
علائم آب مروارید چشم، در ابتدا می‌تواند بسیار خفیف و کوچکی داشته باشد اما به‌مرورزمان بیشتر و بیشتر می‌شود و فرد را در بینایی به اختلالات زیادی دچار می‌کند. در ادامه به علائم شایع در این بیماری می‌پردازیم و توصیه می‌کنیم که در صورت داشتن این علائم حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید. علائم آب مروارید عبارتند از:
- دوبینی اشیا
- تار دیدن به‌خصوص در زمان رانندگی و در فضاهای روشن
- کدر و شیری شدن مردک چشم
سایر علائم آب مروارید
آب مروارید علائم مختلفی دارد که برخی از آنها شایع و برخی عام‌تر هستند. حساسیت به نور شدید، مشکلات دید در شب، ایجاد هاله‌های نور، نیاز مدام به تغییر لنز و عینک، از جمله علائم معمولی‌تر هستند که در افراد دیده می‌شود. حتی اگر جز افرادی هستید که علائم شایع را ندارید و تنها کمی از علائم عام را در خود احساس می‌کنید حتماً به پزشک متخصص چشم مراجعه کنید.
انواع آب مروارید
کاتاراکت بسته به قسمتی که در عدسی چشم رخ می‌دهد یک نوع منحصربه‌فرد است. انواع آب مروارید عبارت است از: کاتاراکت هسته‌ای یا نوکلئار، کاتاراکت قشری یا کورتیکال، کاتاراکت زیر کپسولی یا ساب کپسولر خلفی، کاتاراکت زیر کپسولی یا ساب کپسولر قدامی، کاتاراکت دانه برفی، کاتاراکت قطب خلفی عدسی، آب مروارید ضربه‌ای، کاتاراکت چند رنگ یا درخت کریسمسی و کاتاراکت مادرزادی.
هر فرد باتوجه‌به شرایطی که دارد می‌تواند به یک نوع آب مروارید دچار شود. به طور مثال افرادی که دارای دیابت هستند اغلب دچار کاتاراکت دانه برفی می‌شوند.
تشخیص آب مروارید به چه صورت است؟
برای تشخیص آب مروارید، اصولی‌ترین روش، معاینه کامل چشم توسط پزشک متخصص است. پزشک متخصص با کمک دستگاه‌هایی که دارد اوضاع بینایی فرد را مورد بررسی قرار می‌دهد. معایناتی که توسط پزشک در این جلسه صورت می‌گیرد شامل: اندازه‌گیری قدرت بینایی، معاینه چشم با دستگاه اسلیت لامپ، بررسی واکنش مردمک‌ها با کمک نور، معاینه ظاهری چشم‌ها و بررسی حرکات چشم است.
درصورتی‌که فرد علائم کاتاراکت را طبق این معاینات داشت، جلسات درمانی برای بیمار مشخص شده و هم‌چنین داروهای متناسب با اوضاع بیمار ارائه می‌شود.
سرعت ایجاد آب مروارید به چه صورت است؟
سرعت ایجاد کاتاراکت در افراد مختلف متفاوت است ازاین‌رو سرعت پیشرفت این بیماری در هر کس یک جوری خاص طی می‌شود. به طور تقریبی می‌توان گفت افراد جوان و مبتلا به قند، روند رشد سریع‌تری را در این بیماری خواهند داشت البته نمی‌توان گفت این امر قطعی و اثبات شده است. به‌طورکلی هرچقدر بیماری پیشرفت کند بر روی بینایی تأثیر می‌گذارد و بینایی را کاهش می‌دهد. طبق این شواهد سرعت پیشرفت آب مروارید چشم قطعی نیست.
درمان آب مروارید چشم
با اینکه پیشرفت پزشکی در سال‌های اخیر زیاد بوده اما درمان آب مروارید بدون جراحی ممکن نیست. هرچند که طبق بررسی محققان، رژیم غذایی سالم نقش مهی در جلوگیری آب مروارید دارد اما نمی‌تواند به دفع آن کمکی کند.
با اینکه جراحی، تنها راه خلاص شدن از این بیماری است اما برخی از افراد نیاز به جراحی فوری ندارند. این افراد می‌توانند با انجام کارهای کوچک مانند استفاده از عینک آفتابی ضد نور، استفاده از لنزهای بزرگ‌نمایی برای مطالعه، استفاده از چراغ‌های روشن‌تر و ... آب مروارید خود را بهتر مدیریت کنند.
عوارض عدم درمان آب مروارید
چشم از بخش‌های مهم بدن هر فرد است که آسیب حاد به آن می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد. عدم مراجعه به‌موقع به پزشک و درمان نکردن آب مروارید می‌تواند خسارت‌های وحشتناکی را به چشم وارد کند و در نهایت با ایجاد ضعف بینایی بیشتر، منجر به کوری شود.
مشخص نیست که این بیماری به چه سرعتی پیشرفت دارد بنابراین لازم است در اولین فرصت و با شناسایی اولین علائم آب مروارید به پزشک مراجعه کرده و هر چه سریع‌تر مشکل را برطرف کنید.
چه زمانی باید جراحی آب مروارید صورت گیرد؟
عمل آب مروارید چشم به‌گونه‌ای است که پزشک باید تشخیص آن را بدهد. ازآنجایی‌که شرایط کاتاراکت در برخی از بیماران شدید است پزشک فوراً دستور عمل می‌دهد و در برخی افراد دیگر که شرایط در میزان متوسطی قرار دارد فرصت بیشتری می‌دهد. ازاین‌رو نمی‌توان زمانی دقیق را برای انجام عمل مشخص کرد. چرا که پزشک متخصص می‌بایست متناسب با شرایط بیمار، زمان عمل را مشخص کند.
هزینه عمل آب مروارید چشم
قیمت جراحی برای بسیاری از بیماران اهمیت زیادی دارد. قبل از توجه کردن به هزینه عمل آب مروارید لازم است بگوییم که چشم، جز اجزای حیاتی بدن است و در مقابل هزینه، هیچ اهمیتی ندارد بنابراین مراقب باشید کیفیت را فدای هزینه عمل نکنید. از طرفی هزینه بستگی به معیارهای مختلفی از جمله: میزان تجربه پزشک، میزان مهارت پزشک، محل انجام عمل و ... دارد. برای باخبر شدن از میزان هزینه عمل آب مروارید بهتر است به پزشک موردنظر خود مراجعه کنید و باتوجه‌به شرایط و تجربه وی، اطلاعات لازم در خصوص هزینه را دریافت کنید.
توصیه‌های غذایی برای جلوگیری از ابتلا به آب مروارید چشم
مبتلا شدن به آب مروارید در افراد مختلف دلایل متفاوت دارد. کنترل این بیماری در افرادی که به‌صورت وراثتی یا میزان سن بالا به آن دچار می‌شوند تقریباً غیرممکن است. اما تغییر برخی از رفتارها و هم‌چنین ایجاد عادت‌های جدیدی وجود دارد که می‌تواند خطر ابتلا به آب مروارید را کاهش دهد. یک عادت مهم در مورد برنامه غذایی است. برخی از خوراکی‌ها مانند رادیکال‌های آزاد، آنتی‌اکسیدان، ویتامین E، بتاکاروتن، ویتامین C در مبارزه با کاتاراکت بسیار مؤثر هستند.
هم‌چنین خودداری از سیگارکشیدن، استفاده از عینک آفتابی، مطلوب نگه‌داشتن سطح قند خون، مراجعه به چشم‌پزشکی به‌صورت مرتبط برای معاینه چشم، جلوگیری از آسیب و جراحت چشم و ... عادت‌هایی جدیدی هستند که در این امر می‌توانند دخیل باشند.
مراقبت‌های قبل و بعد از عمل آب مروارید
رعایت کردن برخی نکات قبل از عمل جراحی اهمیت زیادی دارد. یکی از آنها انجام آزمایش‌های مختلف و قراردادن آنها در اختیار پزشک است. هم‌چنین می‌بایست در روز قبل از عمل استحمام کنید و 6 ساعت قبل از عمل چیزی نخورید.
مراقبت‌های بعد از عمل کمک می‌کنند که روند بهبودی تسریع پیدا کند و با سرعت بیشتری به تثبیت بینایی دست یابید. قراردادن محافظ پلاستیکی، شستشوی روزانه محافظ پلاستیکی، استفاده داروها به‌موقع و طبق تجویز پزشک، خودداری از سجده کردن و حرکاتی شبیه به آن، استفاده از قطره‌ها در فاصله زمانی 5 دقیقه، استحمام نکردن زودتر از 5 روز بعد از جراحی و استفاده از خوراکی‌های مفید از مهم‌ترین مراقبت‌های بعد از عمل محسوب می‌شود.
انتظاراتی که باید بعد از عمل آب مروارید داشته باشید؟
انتظاراتی که بعد از عمل می‌توانید داشته باشید باید به‌صورت منطقی باشد. روز بعد از عمل می‌توانید فعالیت‌های روزانه خود را انجام دهید درصورتی‌که سنگین نباشند و باعث فشارآوردن به چشم نشود. پس از عمل، چشم نیاز به زمان دارد تا خودش را با شرایط وفق دهد و به آن عادت کند. به‌خصوص اگر هر دو چشم با یکدیگر عمل شده باشند قطعاً شرایط کمی حساس‌تر می‌شود.
اگر رنگ‌ها را خیلی روشن می‌بینید و یا همه چیز قرمز به نظر می‌رسد به دلیل وجود IOL در چشم است. هم‌چنین به‌دلیل اینکه عدسی مصنوعی در چشم شفاف است نور زیادی به داخل چشم راه می‌یابد در نهایت این اختلالات رخ می‌دهد. برطرف‌شدن این اختلالات نیاز به زمان دارد تا این تغییرات به حد نرمال برسد.
داروهایی که باید قبل و بعد از عمل آب مروارید استفاده شود
داروهایی که بعد از عمل کاتاراکت تجویز می‌شود وابسته به شرایط بدنی و دیگر موارد است. ازاین‌رو تنها شخصی که می‌تواند داروهای بعد از عمل را مشخص کند تنها پزشک متخصص و معالج است.
استفاده از پماد هیدروکورتیزون برای افرادی که به آب مروارید دچار هستند، منع مصرف دارد.
بیشترین قطره‌هایی که در این دوره به بیماران تجویز می‌شود، عبارتند از:
- قطره هایپروملوز
- قطره سینا تی رز
- قطره پرکورد
- قطره کتورولاک
- قطره ریبوفلاوین
- قطره نپافناک
- قطره استیل کولین کلراید
توجه داشته باشید، استفاده از دو قطره چشمی زیر، برای افرادی که به آب مروارید دچار هستند، عوارض جانبی داشته و در بهبود آنها تاخیر ایجاد می‌کند:
آب مروارید مادرزادی و علل ایجاد آن
نوزادانی که به آب مروارید مبتلا می‌شوند اغلب به دلیل وراثت و ژنتیک است بنابراین خود در این امر به‌هیچ‌عنوان دخیل نیستند. ازآنجایی‌که پدر، مادر و یا بستگان نزدیک به آن مبتلا بوده‌اند به نوزاد هم منتقل شده است.
طبق تحقیقات و گفته پزشکان:
"حدود 4 درصد از نوزادان تازه متولد شده به آب مروارید وراثتی مبتلا هستند. داشتن آب مروارید چشم در این افراد به معنای کدر بودن عدسی طبیعی چشم است. همه این نوزادان نیاز به عمل آب مروارید ندارند اما درصدی از آنها تنها با جراحی نتیجه می‌گیرند."
علت آب مروارید در جوانی
درگیرشدن با کاتاراکت در جوانی همانند درگیری در سن‌های دیگر دلایلی مشابه آنها دارد. نمی‌توان گفت درگیری با این بیماری در نوجوانی و جوانی متفاوت‌تر است و تفاوت خاصی دارد. افرادی هم که در جوانی به کاتاراکت دچار می‌شوند می‌تواند دلایلی از جمله: وراثت، ژنتیک، ازدست‌دادن دید دوچشمی و ... دارند.
عکس آب مروارید چشم
آمار مبتلایان به آب مروارید در سطح جهان
آب مروارید، شایع‌ترین بیماری چشمی است که در افراد در رده‌های سنی وجود دارد. فرقی نمی‌کند فرد نوزاد باشد یا مسن و پیر، درهرصورت امکان ابتلا در همه این افراد موجود است. البته طبق آمار به‌دست‌آمده، افراد با سن بیشتر به‌اصطلاح پیرتر، بیشتر دچار بیماری کاتاراکت می‌شوند. به بیانی دیگر طبق مؤسسات تحقیقاتی، حدود 10 درصد از جمعیت هر کشور به این بیماری دچار هستند که این میزان اصلاً مقدار کمی نیست.
برای پیشگیری از آب مروارید، راهی وجود دارد؟
برای پیشگیری از آب مروارید، گزینه‌های مختلفی وجود دارد که کمک می‌کند نگرانی از ابتلا به این بیماری در افراد کمتر شود. باید توجه داشت که عوامل ژنتیکی و خانوادگی در این امر قابل پیشگیری نیستند. اما تغییر برخی از عادت‌ها کمک می‌کند ابتلا به این بیماری را در خود کاهش دهیم. یکی از مهم‌ترین عادت‌ها خودداری از سیگارکشیدن است که متأسفانه در جامعه امروز افراد در رده‌های سنی مختلف، درگیر آن هستند. استفاده از عینک آفتابی وهم چنین معاینه منظم قطعاً بی‌تأثیر نیست.
طبق تحقیقات انجام شده نوع عادت غذایی و استفاده از برخی از خوراکی‌ها به‌خصوص آن‌هایی که سرشار از آنتی‌اکسیدان هستند می‌تواند به پیشگیری از آب مروارید کمک زیادی کند.
آیا درمان آب مروارید در خانه امکان‌پذیر است؟
آب مروارید جز بیماری‌هایی است که درمانی به جز جراحی ندارد ازاین‌رو درمان آن در خانه امکان‌پذیر نیست. شخصی که دچار کاتاراکت شده باشد یا در حد شدید و یا در حد ضعیف مبتلا شده است اما درهرصورت نیاز به عمل دارند. با این تفاوت که هرکدام در زمان‌هایی متفاوت می‌توانند درمان خود را انجام دهند. قطعاً کسی که در حد شدید دچار این بیماری شده باشد با سرعت بیشتری می‌بایست کارهای درمانی را انجام دهد.
عمل آب مروارید چشم چقدر طول می‌کشد؟
عمل آب مروارید جز عمل‌های با عوارض پایین و بدون خطر است که حتی می‌تواند مدت زمان عمل آب مروارید، در یک روز بر روی دو چشم انجام شود. البته اگر بیمار نیاز به جراحی دو چشم داشته باشد نمی‌تواند آنها را پشت‌سرهم انجام دهد. بلکه می‌بایست فاصله‌ای بین عمل دو چشم وجود داشته باشد که مدت‌زمان آن 1-3 باشد. در حالت کلی با کمک دستگاه‌های پیشرفته، انجام جراحی برای یک‌چشم نیاز 30 دقیقه زمان دارد.
مشاوره قبل از عمل آب مروارید
ازآنجایی‌که چشم یک نقطه حساس در صورت است عمل‌های مرتبط به آن نیاز به مشاوره از پیش دارند. مشاوره قبل از عمل آب مروارید کمک می‌کند هم پزشک و هم بیمار با نحوه جراحی و میزان شدت کاتاراکت بیشتر آشنا شوند. زمانی که این جلسه قبل از عمل وجود داشته باشد سبب می‌شود که پزشک بهتر بتواند شرایط را آنالیز کند و در نهایت جراحی را در بهترین حالت ممکن انجام دهد. دکتر مریم روشنی از جمله پزشکانی است که به جهت افزایش بهبود شرایط برای بیمار قبل از عمل این جلسه را برگزار می‌کند. به‌همین‌دلیل است که عمل‌های وی بهترین نتایج را دارند.
ازاین‌رو توصیه می‌کنیم قبل از عمل جراحی، جلسه‌ای را به‌عنوان مشاوره قبل از عمل داشته باشید. قطعاً با این مورد، شرایط بهتری را برای خود در جراحی رقم می‌زنید.
سخن پایانی
بیماری آب مروارید چشم یا کاتاراکت، جز بیماری‌های شایع و قابل‌درمان است که در رده‌های سنی مختلف چه پیر و چه نوزاد وجود دارد. البته که مبتلا شدن به این بیماری در افراد مسن، رایج‌تر است و به‌همین‌دلیل است که افراد پیر در این بیماری، رقم بیشتری را به خود اختصاص داده‌اند. درهرصورت درمان این بیماری به‌صورت عمل است و درمان دیگری برای آن وجود ندارد. برای انجام عمل آب مروارید، انتخاب پزشک متخصص و ماهر اهمیت زیادی دارد. ازاین‌رو به شما عزیزان توصیه می‌کنیم اگر دچار این بیماری هستید حتماً شرایط مذکور و مطالب گفته شده را رعایت کنید. امیدواریم که با خواندن این مقاله کمکی به آگاهی شما در این بیماری کرده باشیم.
