نشانه ها و علائم آب مروارید چشم (کاتاراکت)
آب مروارید (Cataracts) بارزترین و شایع‌ترین علت کاهش دید چشم در جهان به خصوص در سنین بالای چهل سال است. بطور کلی این عارضه به تار شدن عدسی طبیعی چشم که پشت مردمک و عنبیه قرار دارد گفته می‌شود. رایج ترین علائم آب مروارید کاهش یا تار شدن تدریجی دید است، که البته به دیگر علائم و نشانه های آب مروارید اشاره خواهد شد.
علائم و نشانه های آب مروارید چیست؟
عدسی چشم به صورت عمده از پروتئین (Celf1) و آب تشکیل شده است؛ که این پروتئین مسئولیت شفاف نگه داشتن عدسی را به عهده دارد. با بالارفتن سن مقداری از این پروتئین به هم چسبیده (عمدتا به دلیل تجزیه بافت آن) و بخشی از عدسی را کدر و در نتیجه دید را تار و به تدریج مختل می‌کند.
رابطه این عارضه با بالارفتن سن هنوز مشخص نشده است؛ پژوهشگران معتقدند عواملی همچون دیابت، استعمال دخانیات و الکل، مصرف برخی داروهای استروئیدی (کورتون) و کاهش‌دهنده کلسترول، سابقه جراحی‌های چشمی، اشعه ماورابنفش خورشیدی، سابقه ژنتیکی و خانوادگی می‌تواند از دیگر علت‌های بروز این بیماری باشد. در ذیل به برخی علائم و نشانه های بارز آن اشاره می‌شود.
ایجاد هاله های نور
عارضه کدر شدن عدسی باعث بوجود آمدن حالتی می‌شود که در اطراف منابع مختلف نوری به خصوص در شب هاله‌هایی دیده شود. این مشکل می‌تواند مخصوصا در هنگام رانندگی دردسرساز باشد.
دید ابری
در این بیماری یک لنز ابری مانند تقریبا سفید رنگ روی عدسی چشم را فرا می‌گیرد. امکان دارد در ابتدا شدید نباشد، ولی رفته‌رفته این تاری و کدر بودن واضح‌تر و شدیدتر شده که می‌تواند باعث بروز مشکل حتی در تشخیص چهره افراد شود. به این پدیده در اصطلاح دید ابری گفته می‌شود.
دوبینی
حالت دوبینی به حالتی گفته می‌شود که شما از یک جسم دو تصویر همزمان را مشاهده می‌کنید، گاهی به‌صورت افقی کنار هم و گاهی به‌صورت عمودی. این عارضه عموما در مراحل پیشرفته‌تر آب مروارید، دیده می‌شود. البته لازم به ذکر است ایراد دوبینی می‌تواند به دلایل دیگری مربوط باشد، از جمله این دلایل می‌توان به سکته مغزی، آنوریسم (برآمدگی رگ خونی چشم)، دیابت، تومور مغزی سرطانی، آسیب فیزیکی به سر و متورم شدن قرنیه اشاره کرد.
مشکل دید در شب
با پیشرفت مراحل بیماری، رفته‌رفته دید واضح چشمی به‌خصوص در شب مختل شده و هاله‌ای کدر به رنگ زرد تا قهوه‌ای اطراف اجسام را فرا می‌گیرد. این مشکل باعث بروز ایراداتی در دید افراد شده و خطر احتمال به تصادفات رانندگی را افزایش می‌دهد. یک آزمایش در استرالیا نشان داده که درمان این بیماری می‌تواند به مقدار قابل ملاحظه‌ای از تصادفات در شب جلوگیری کند.
دید دوم
گاهی اوقات آب مروارید می‌تواند مانند یک لنز عمل کرده و در اشخاصی که مشکل دید نزدیک دارند، این ایراد را بهبود بخشیده و تا مدتی احتیاج آنها را به عینک برطرف کنند. به این پدیده دید دوم گفته می‌شود که البته لازم به ذکر است با پیشروی بیماری مجددا حالت دید دوم از بین می‌رود.
حساسیت به نور
حساسیت به نور یکی از علائم رایج و شایع در این اختلال است. این مشکل بیشتر در کاتاراکت نوع زیر کپسولی خلفی (Posterior Subcapsular) دیده می‌شود؛ یک حساسیت عمدتا دردناک نسبت به نور خورشید یا لامپ‌های خانگی ایجاد می‌شود.
تغییر لنز یا عینک به‌صورت مداوم
به‌دلیل اینکه این بیماری یک عارضه پیشرونده است لذا گاها به‌صورت مکرر احتیاج به تغییر شماره عینک دیده می‌شود. اگر این مشکل را دارید می‌تواند یکی از دلایل بروز این بیماری باشد.
علائم آب مروارید مادر زادی
همانطور که ذکر شد عدسی به‌صورت عمده از آب و پروتئین تشکیل شده است. برخی مواقع به دلیل عوامل ژنتیکی در روند تشکیل این پروتئین‌ها مشکلاتی به‌وجود می‌آید، به همین دلیل شفافیت پرده عدسی دچار نقصان می‌شود؛ به این عارضه کاتاراکت مادرزادی (Congenital Cataract) گفته می‌شود.
بین ۴ تا ۵ نوزاد در هر ۱۰۰۰ تولد این مشکل را دارند که گاهی بدون عمل جراحی قابل حل است، ولی در اکثر مواقع با انجام عمل جراحی و جایگزین کردن لنز IOL مشکل برطرف می‌گردد.
از دیگر عوامل به‌وجود آمدن این مشکل می‌توان علاوه بر ایرادات ژنتیکی به عواملی چون عفونت‌های دوران بارداری مثل سرخک، آبله مرغان، آنفولانزا و مخصوصا شایع‌ترین دلیل یعنی سرخجه اشاره کرد. همچنین امراضی از قبیل دیابت، تروما و عوارض برخی داروهای آنتی‌بیوتیک مثل تتراسایکیلین نیز می‌توانند تاثیرگذار باشند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
این بیماری شایع‌ترین عامل اصلی نابینایی در جهان است بطوریکه مجموع بیماری‌های دیگر چشمی مثل دژنراسیون ماکولا(تخریب لکه زرد)، آب سیاه و رتینوپاتی دیابتی (شبکیه رنجوری دیابتی) در تمام دنیا کمتر از این بیماریست، لذا با بروز شواهد ذکر شده حتما باید در اسرع وقت به چشم پزشک مراجعه کرد.
آیا علائم آب مروارید یکباره بروز می‌کند؟
معمولا این مشکل به‌صورت تدریجی به‌وجود می‌آید و به غیر از انواع خاصی مثل حالت ژنتیکی در بقیه انواع با افزایش سن پیشروی می‌کند و کم‌کم عدسی چشم به رنگ قهوه‌ای تا زرد تغییر شکل می‌دهد.
سخن پایانی
با توجه به ذکر علائم و شدت این بیماری، با بروز علائم اولیه باید این بیماری جدی گرفته شود. پزشک با توجه به شدت علائم کاتاراکت یا آب مروارید تصمیم به جراحی یا تجویز دارو و شماره عینک می‌گیرد. معاینات منظم چشم پزشکی، ترک سیگار و مصرف کمتر الکل، رژیم غذایی مناسب سرشار از میوه‌ها و سبزیجات در کنار استفاده از عینک آفتابی می‌تواند تا حدی در جلوگیری احتمالی از این عارضه کمک کند.