بازگشت
ورم چشم و روش های درمان آن
آنچه میخوانید :
ورم چشم، یکی از مشکلات بسیار رایج چشم است که معمولاً بهدلیل آلرژی، التهاب، عفونت یا آسیبدیدگی اتفاق میافتد. زمانی که پوست پلک کمتر از یک میلیمتر ضخامت پیدا میکند؛ درحالیکه شل و کشیده بهنظر میرسد، بهاصطلاح میگویند چشم متورم شده است. حال بسته بهعلت التهاب ممکن است قسمتهای مختلف چشم تحت تأثیر قرار گیرد. احتمال اینکه تورم چشم در هر سنی رخ دهد بسیار بالاست و مدت زمان درمان آن، به نوع و شدت بیماری یا اختلال زمینهای بستگی دارد.
اکثر مواقع، درمان ورم چشم موفقیت آمیز است. بااینحال، در موارد نادر علت ورم چشم یک بیماری جدی است که تهدید بزرگی برای بینایی چشم شناخته میشود. بنابراین تشخیص زود هنگام علت تورم بهروند درمانی بسیار کمک میکند.
اگر با علائم یا نشانههای تورم چشم آشنا هستید، بهتر است در این مطلب همراه ما باشید تا هر چه سریعتر بهترین تصمیم را برای حل این مشکل بگیرید.
ورم چشم چیست؟
التهاب و ورم چشم، همان پاسخ بدن به آسیب، عفونت یا تحریک است. گاهی اوقات ورم میتواند در پاسخ به موارد معمولی بیضرر مانند گردوغبار، چمن یا هر عامل حساسیتزایی رخ دهد. به بیان دیگر، این واکنش چشم، آلرژیک نامیده میشود که شامل طیف گستردهای از التهابها است. همچنین ممکن است سیستم ایمنی هنگام پاسخدهی بدن دچار اشتباه شود و التهاب در چشمها شکل گیرد.
تورم چشمها یا همان پلک، زمانی اتفاق میافتد که مایع در بافت اطراف چشم جمع شود که گاهی اوقات با خارش و درد نیز همراه است. شایعترین دلیل این عارضه، آلرژی چشمی است؛ آلرژی چشم زمانی اتفاق میافتد که سیستم ایمنی بدن بهمواردی مانند گردوغبار یا خاک واکنش بیشازحد نشان میدهد. سلولهای چشم نیز هیستامینها و دیگر مواد شیمیایی را برای محافظت از چشم آزاد میکند. این امر باعث تورم رگهای خونی داخل چشم و خارش و قرمزی و آبریزش چشمها میشود.
البته ممکن است تورم پلک و چشمها نشانهای از بیماری باشد که در موارد زیر با رایجترین آنها آشنا میشوید:
پرکاری تیروئید
یکی از رایجترین نشانههای پرکاری تیروئید، تجمع مایعات در بدن، بهخصوص اطراف چشمها است. پرکاری تیروئید اغلب باعث بیماری تیروئید چشمی میشود که با نشانههای ورم پشت پلک، برآمدی چشم، دوبینی و افتادگی پلک همراه است.
گل مژه
گل مژه، بسیار شبیه جوش است که در قسمت انتهایی و داخلی پلکها رخ میدهد و بسیار دردناک است. علت این تورم، رشد باکتری در اطراف چشم است.
آلرژی
واکنشهای آلرژی، یکی از مهمترین دلایل التهاب و تورم اطراف چشم است که باعث تورم عروق خونی کوچک میشود. معمولاً هنگام برقراری تماس پوست اطراف چشم با گردوغبار و یا لوازم آرایشی، چشمها متورم میشود و برای چند روز این عارضه ماندگار است.
گریه
گریه بیش از حد چشمها را دچار تورم میکند و ممکن است این تحریک برای چند ساعتی باقی بماند.
بلفاریت
بلفاریت، نتیجه عملکرد غلط غدد چربی مجاور قاعده مژه هاست که باعث تورم و درد بسیار در این ناحیه میشود. دیگر نشانههای این عارضه، پوستهپوسته شدن پلک و ریختن مژههاست. این بیماری بسیار دردسرساز است و احتمال اینکه بهطورکامل درمان نشود، وجود دارد. بااینحال، با کمک روشهای درمانی پیشنهادی تا حدودی کنترل میشود.
تبخال چشمی
تبخال چشمی یا همان زخم سرد چشم، با انتقال ویروس هرپس سیمپلکس ایجاد میشود که گاهی اوقات زخم قرنیه چشم را نیز بهدنبال دارد. تبخال چشم، در سطوح مختلف اعم از معمولی تا شدید رخ میدهد که سطح شدید، سلامت چشمها را تحت تأثیر قرار میدهد و حتی ممکن است باعث پیوند قرنیه و ازدسترفتن بینایی شود.
بیماری چشم صورتی
چشم صورتی یا همان ورم ملتحمه، بهدلیل انتقال باکتری یا ویروس، سطح پلک را پوشش میدهد و حتی ممکن است بهقسمت سفیدی چشم نیز سرایت کند. افراد مبتلا به این بیماری هنگام بیدارشدن از خواب با دو چشم چسبیده و پلکهای متورم شده روبرو میشوند که خارش و تحریک بیش از حد آن بسیار ناخوشایند است.
سلولیت چشمی
سلولیت، یکی از عللهای جدی تورم پلک است که به عفونت باکتریایی لایههای زیرین پوست مربوط میشود. هنگام مواجه شدن با تورم پلک بیش از حد، دو نوع اصلی سلولیت وجود دارد که چشم پزشکان روی آنها تمرکز بسیاری دارند؛ سلولیت پیش سپتال و سلولیت اوربیتال. نوع اول با قرمزی و درد حاصل از تورم همراه است و در بیشتر مواقع فقط یک چشم را تحت تأثیر قرار میدهد؛ درحالیکه نوع دوم مربوط به عفونت ناحیه اطراف استخوانی حفره چشم میباشد.
اختلال در غدد اشکی
این اختلال جز یکی دیگر از دلایلی است که موجب التهاب اطراف چشم میشود.
مصرف زیاد سدیم
مصرف زیاد نمک و غذاهای شور، موجب احتباس مایعات بیشتر و در نتیجه تورم میشود.
مصرف زیاد الکل
مصرف زیاد الکل، بهکاهش آب بدن و در نتیجه احتباس مایعات کمک میکند.
سالمندی
افزایش سن، کمکم باعث ازدسترفتن آب بیشازحد بدن در طول روز میشود و این عارضه به تجمع مایعات بسیار کمک میکند.
محصولات آرایشی و مراقبت پوست
برخی افراد به استفاده مداوم از محصولات آرایشی و مراقبت پوست حساسیت نشان میدهند و هنگام ورود محصولات پوستی به چشمها با تحریک بیش از حد و تورم چشم مواجه میشوند. بههمینخاطر، بهتر است قبلاز خرید لوازم آرایشی و استفاده آنها، حتماً به تاریخ اعتبار و استانداردبودن آن توجه ویژه داشته باشید.
استفاده طولانی مدت از لنز تماسی
استفاده بیشازحد از لنزهای تماسی باعث پف بیشازحد چشمها میشود. لنزها، مانند یک پوشش روی چشم هستند که از رسیدن اکسیژن کافی به چشمها جلوگیری میکند. حال اگر با لنز بخوابید فشار بیش از حدی به چشمها وارد میشود و در نتیجه تورم چشم بیشتر خواهد شد.
روزهای نزدیک به عادت ماهانه
معمولا تورم از روزهای قبل از عادت ماهیانه شروع میشود و ممکن است در روزهای اولیه این دوره نیز ادامهدار باشد. این تورم در قسمت چشمها نیز مشاهده میشود که دلیل آن نوسانات هورمونی است.
میگرن چشمی
بله، تورم و پف کردن چشمها حین یا بعد از حمله میگرن بسیار رایج است. بااینحال، توصیه میکنیم در صورت بروز تب حتماً به پزشک مراجعه کنید. پف چشم حاصل از سردرد و میگرن چشمی، بهدلیل اختلال سیستم اتونوم اتفاق میافتد که در بیشتر مواقع، با آبریزش چشم و بینی نیز همراه است.
البته خوب است با دیگر علائم سردرد میگرن مانند تنگشدن مردمک چشم، قرمزی چشمها و ترشح اشک آشنا شوید. تمام این علائم بهدلیل تعریق بیشازحد صورت است که روش درمانی خاصی ندارند و تنها با بهبود سردرد رفع میشوند.
ورم چشم از علائم کروناست؟
کرونا ویروس، با نقاب جدید و حیرتانگیز باعث ایجاد یک بیماری تنفسی دردسرساز میشود که شایعترین علائم آن سرفه، مشکلات تنفسی و تب است؛ اما میتواند باعث عفونت چشم به نام ورم ملتهب نیز شود. پزشکان بر این باورند، حدود ۱ الی ۳ درصد افراد مبتلا به ویروس کرونا دچار ورم ملتحمه نیز میشوند که با نام چشم صورتی شهرت دارد. عارضه چشم صورتی با علائمی همچون قرمزی، تورم و خارش همراه است. اما لزوماً تورم چشمها بهمعنای ابتلا به بیماری کرونا نیست و دلایل مختلفی مانند ویروسها، باکتریها، مواد شیمیایی و آلرژیهای مختلف میتواند چشمها را تحریک کند.
البته فراموش نکنید در صورت مواجهشدن با تب، سرفه و تنگی نفس، حتماً به پزشک متخصص مراجعه کنید تا بررسیهای لازم انجام شود.
علت ورم چشم در صبح چیست؟
برای هیچکس خوشایند نیست که هنگام بیدار شدن از خواب در آینه نگاه کند و متوجه چشمهای پفآلود و متورم شود. اگرچه این اتفاق باعث وحشتزدگی نسبت بهشکل و ظاهر چهره خود میشود؛ اما خوشبختانه در بیشتر مواقع، علت ورم چشم چندان اهمیتی ندارد. بااینحال، در صورت ثابتماندن یا بدتر شدن تورم و احساس درد بهتر است به چشم پزشک مراجعه کنید.
دلایل مختلفی میتواند باعث متورم بودن چشمها هنگام بیدار شدن شود که رایجترین موارد آن، مصرف نمک زیاد، الکل، ایجاد آلرژی، مالش بیش از حد چشمها و کلاژن ضعیف است.
علتهای شایع ورم چشم چیست؟
ورم چشم میتواند دلایل مختلفی داشته باشد که در بیشتر مواقع نگرانکننده نیست؛ اما در برخی موارد خاص باید به فکر درمان آن باشید. در بیشتر موارد، تورم چشم بهدلیل فشار بیش از حد هنگام خواب شبانه اتفاق میافتد. اما اگر این تورم ادامهدار باشد باید کمی جدی بگیرید. در موارد زیر با رایجترین علل ورم چشم آشنا میشوید:
- بی خوابی
- مصرف بیش از حد الکل
- خستگی
- کمآبی بدن
- دوران بارداری
- خشکی پوست
- افزایش وزن
- گرمای بیش از حد
- گریه
- مصرف زیاد نمک
ورم چشم نشانه چه بیماری است؟
در صورتی که تورم چشمها بعد از یک الی چند روز برطرف نشود، مراجعه به پزشک بسیار ضروری است. معمولاً عفونتهای خفیف چشم بعد از یک الی دو روزه کاملاً برطرف میشود؛ اما در مواقع جدیتر لازم است از داروهای تجویز شده توسط پزشک استفاده کنید. در صورت عدم درمان عفونتهای جدی چشم ممکن است با گذشت زمان مشکلساز شوند و عوارض جدیتر برای چشمها رخ دهد.
اگر با علائم گفته شده زیر دچار هستید، بدون شک دچار عفونت یا دیگر بیماریهای جدی چشم شدید و بهتر است هرچه سریعتر به یک متخصص چشم مراجعه کنید:
- قرمزی
- مایع سفید یا چرک داخل چشم
- تورم تنها در یک چشم
- فشار بیش از حد
- تاری دید
- درد
- مشکل در بینایی
- برآمدگی چشم
- تب
- چشمهای دائماً خیس
تشخیص ورم چشم
تشخیص تورم چشم بسیار ساده است و خیلی سریع میتوان با مشاهده صورت خود در آینه متوجه این تغییر شوید. هنگامی که چشم و پلکها حالت عادی خود را ندارند و در مقایسه با ظاهر طبیعی چشمها، بیش از حد متورم اند، میتوان به ورم چشم و پلک پی برد. حال این تورم میتواند بسیار خفیف باشد یا در سطح بسیار خطرناکی خودش را نشان دهد که برای تشخیص علل آن باید به متخصص چشم پزشک مراجعه کنید.
آیا تورم چشم دردناک است؟
تورم حاصل از واکنشهای آلرژیک، خیلی سریع و بدون دغدغه درمان میشود؛ اما اگر دلیل عارضه مشکلات جدیتر و بیماری خاص باشد، درد حاصل از تورم ناحیه پلک و چشمها بیشتر خواهد بود. گاهی اوقات تورم بهدلیل عفونت حاصل از زخم عفونی روی چشم ایجاد میشود که ممکن است عفونت به قسمتهای حفره بینی یا سینوسها نیز برسد و ورم چشم رفتهرفته افزایش پیدا میکند. این نوع تورم بسیار جدی و خطرناک است و برای درمان آن باید بهطورمرتب آنتیبیوتیک مصرف شود.
ورم چشم کودکان
ورم چشم کودکان نیز مانند بزرگسالان دلایل مختلفی دارد؛ از آنجاکه بدن کودکان و سیستم ایمنی آنها بسیار حساس و ضعیف است، خیلی اوقات در معرض التهاب چشم قرار میگیرند که این عارضه برای آنها کمی دردناک است. معمولاً دلیل التهاب چشم در کودکان، عفونت است که علائم دیگر مانند قرمزی و پرخونشدن چشمها خودش را نشان میدهد. چنین مواقعی رعایت کردن نکات بهداشتی کودک بسیار اهمیت دارد و باید بهخوبی از انتقال عفونت به دیگر قسمتها و افراد خانواده جلوگیری شود.
درمان ورم چشم
درمان ورم چشم، باتوجهبه بررسیهای پزشک برنامهریزی میشود؛ اما معمولاً روشهای رایج گفته شده در موارد زیر در درمان این مشکل بسیار کمککننده هستند:
- داروهای ضدحساسیت
- پماد آنتی باکتریال چشم برای استریل
- قطره چشم استروئیدی
- داروی آنتی بیوتیک یا ضدویروسی
علاوهبراین، روشهای دیگری بهعنوان درمانهای ساده و خانگی نیز استفاده میشود که بسیار کمک کننده هستند و باعث رفع زودتر تورم میشوند. مانند نوشیدن آب زیاد، استراحت خوب، عدم مصرف الکل، ورزش منظم، استفاده از کمپرس سرد و ماساژ صورت.
قطره برای ورم چشم
قطره چشم، یکی از راهکارهای مفید برای درمان تورم است که به تسکین دیگر علائم همچون چشم صورتی، قرمزی چشم، خارش، درد ، خشکی و سوزش چشم میپردازد. برای استفاده از این راهکار لازم است با پزشک خود مشورت و با توجه به نظر او بهترین روش را انتخاب کنید.
قرص برای ورم چشم
در برخی موارد به تشخیص پزشک، برای رفع آلرژی و ورم چشم، قرص مناسب تجویز میشود. قرص زمانی استفاده میشود که قطره چشمی بدون نسخه اثرگذار نبوده و لازم است داروی قویتری استفاده شود. قرصهای مناسب ورم چشمی شامل آنتی هیستامینها، استروئیدها، ضدالتهاب غیراستروئیدی و... میباشد که بهمنظور رفع علائم حاد آلرژی و فشار زیاد چشم مصرف میشود.
درمانهای خانگی ورم چشم
اگر به هر علتی به پف چشم دچار شدید، بهراحتی میتوانید با کمک درمانهای خانگی تا حدودی مشکل را کنترل کنید. داشتن رژیم غذایی، نوشیدن زیاد آب و استفاده از کمپرس سرد روی چشمها بهصورت مرتب از رایجترین و منحصربهفردترین روشهای خانگی درمان ورم چشم است.
کمپرس سرد نه تنها برای چشمها بلکه برای هر قسمت بدن که با تورم همراه است، استفاده میشود. این روش خانگی باعث رفع خارش و تحریک قسمت آسیب دیده نیز میشود.
ابتدا یک دستمال تمیز انتخاب کنید و بعد از مرطوبکردن آن، بگذارید برای چند دقیقه داخل فریزر قرار گیرد. سپس آن را روی چشمهای بسته قرار دهید و تا زمانی که پارچه خنک است آن را روی چشمها نگه دارید. پیشنهاد میشود در طول روز از کمپرس سرد بهطور سه الی چهار مرتبه استفاده کنید.
استفاده از ماسکهای خانگی
استفاده از برخی ماسکهای خانگی توصیه شده، برای درمان ورم چشم بسیار مؤثر است و قراردادن آنها روی چشمها بهمدت مشخصی بهطور منظم باعث تسکین ظاهر چشمها میشود. یکی از پرکاربردترین ماسکهای خانگی برای رفع تحریک چشم، ماسک خیار و چای است که برای استفاده باید چشمهای خود را ببندید و بهمدت ۱۵ دقیقه از کیسه چای یا ورق نازک خیار روی چشمها استفاده کنید. خنکی و سرمای این ماسکها به کاهش التهاب و تورم کمک میکند. اما دقت داشته باشید خیسی ماسک به چشمها نفوذ نکند.
استفاده نکردن از لنز
اگر چشمهای حساسی دارید و هرچند وقت یکبار با تورم و التهاب چشم مواجه میشوید، بهتر است از لنز استفاده نکنید. ممکن است باکتری یا ویروس ایجاد کننده عفونت روی لنزهای تماسی قرار داشته باشد و هنگام استفاده از چشمها را آلوده کند.
استفاده از دستمال گرم
اگر چشمهایتان دچار ترشحات عفونی و چرکی شده است برای رفع این مشکل از یک دستمال تمیز و گرم استفاده کنید. ابتدا دستمال را داخل آب گرم خیس کنید و سپس روی پلکهای بسته قرار دهید. این کار در کنار تمیز نگه داشتن چشمها به جریان بهتر خون در ناحیه چشمها کمک میکند و باعث میشود سلولهای ایمنی بدن بهتر بتواند در برابر عفونت مبارزه کنند.
آرایش چشم
آرایش چشم، مانند لنزهای تماسی یکی دیگر از عوامل تحریککننده چشمها و ایجاد عفونتهای باکتریایی یا ویروسی است. پس اگر دچار عفونت چشم شدهاید، بهتر است حدود چند هفته از آرایش چشم صرف نظر کنید تا سریعتر مشکل تورم چشم درمان شود.
استفاده از کرمهای مخصوص ورم چشم
کرمهای مخصوص ورم چشم نیز یکی دیگر از راهکارهای ساده برای درمان این مشکل است که به کاهش پف چشم و کلاژنسازی اطراف آن میپردازد. اما اگر پف چشمها بهدلیل تغییرات هورمونی است استفاده از کرم چندان تأثیری ندارد و برای بهتر شدن شرایط لازم است صبور باشید.
روشهای جلوگیری از ورم چشم
برای جلوگیری از ورم چشم موارد زیر را در نظر داشته باشید:
- انتخاب محصولات آرایشی معتبر و ضد آلرژی
اگر از مشکلات آلرژی و ایجاد حساسیت نسبتبه محصولات آرایشی و بهداشتی رنج میبرید بهتر است بهسراغ محصولات ضدحساسیت و فاقد عطر بروید؛ همچنین قبل از خرید حتماً از تستر محصولات استفاده کنید تا از عدم هیچگونه مشکلات آلرژی محصول مطمئن شوید.
- دانستن عوامل حساسیت زا با کمک تست آلرژی
مواجهشدن با تورم پلکها و چشمها ممکن است بهدلیل حساسیت بیشازحد باشد؛ برای اطمینان از این موضوع بهتر است تست آلرژی دهید. سپس با دانستن عوامل حساسیتزا میتوانید از ایجاد واکنشهای آلرژیک بهخوبی جلوگیری کنید.
- استفاده از قطره چشمی بدون مواد نگهدارنده
برای رفع حساسیت با کمک قطره چشمی، از قطرههایی استفاده کنید که بدون مواد نگهدارنده تهیه شدهاند.
- مراقبت از لنزهای چشمی
اگر مجبور هستید از لنزهای تماسی استفاده کنید، برای پیشگیری از عفونت و تحریک چشمها نکات مراقبتی و بهداشتی آنها را رعایت کنید و در صورت لزوم تعویض لنز تماسی، سریعاً این کار را انجام دهید.
چه زمانی هنگام ورم چشم باید به دکتر مراجعه کرد؟
برای دانستن علت اصلی تورم چشم، بهتر است به چشم پزشک باتجربه و حرفهای مراجعه کنید تا او با بررسیهای لازم، بهترین روش درمانی را پیشنهاد کند و در صورت عدم جوابدهی روشهای خانگی، به تجویز داروهای مفید و مؤثر بپردازد.
در صورت مواجه شدن با موارد گفته شده در زیر مراجعه فوری به چشم پزشک ضروری است:
- تورم بیش از حد همراه با قرمزی چشم
- خونریزی چشم
- بریدگی یا پارگی چشمها
- تورم بهدلیل آسیب دیدگی
- ترشح چرک زرد یا سبز از چشمها
- تورم همراه با دیگر قسمتهای بدن
- ورمی که با کمک درمانهای قبلی درمان نشده
کاهش تورم چشم چقدر طول میکشد؟
اگر دلیل ورم چشم آلرژی باشد، حدود چند ساعت الی چند روز با کمک روشهای خانگی و مصرف آنتی هیستامین بهراحتی قابل رفع است. اما در صورتی که مشکل تورم بهدلیل بیماری خاص اتفاق افتاده باشد، روند درمان به نوع بیماری بستگی دارد.
عوارض احتمالی تورم چشم چیست؟
عوارض احتمالی ورم چشم، بهدلیل بروز آن بستگی دارد؛ درصورتیکه ورم چشم بهدلیل بیماری زمینهای و خطرناک باشد، ممکن است با عوارض و آسیب دیدگیهای جدی همراه باشد که مراجعه زودهنگام به چشم پزشک بسیار اهمیت پیدا میکند.
در موارد زیر با عوارض احتمالی این مشکل آشنا میشوید:
- ناراحتی و احساس درد
- کاهش بینایی
- آسیبدیدگی ساختارهای اطراف کره چشم
- انتقال عفونت به دیگر قسمتهای بدن مانند مغز از راه گردش خون
طبق نظر چشم پزشکان:
"ورم چشم، افراد در هر سنی را به آسانی تحت تأثیر قرار میدهد، حتی کودکان. اما افراد دارای سن بین 40 الی 60 سال در معرض خطر بیشتری قرار دارند. معمولاً روش درمان ورم چشم و مراقبتهای بهداشتی بر اساس نوع التهاب و شدت آن مشخص میشود که شایعترین نوع تورم، قدامی است. ورم قدامی باعث التهاب در جلوی چشم میشود که بهصورت ناگهانی خودش را نشان میدهد. اما در مواقعی که علت ورم چشم، انتقال ویروس است، احتمال این که قسمت داخلی چشم عصب بینایی تحت تاثیر قرار گیرد، وجود دارد."
سخن پایانی
ورم چشم، یکی از نشانههای رایج مشکلات و بیماریهای چشم است که در بیشتر مواقع، بعد از یک روز از بین میرود. روشهای مختلفی برای درمان ورم چشم وجود دارد که پرکاربردترین روش درمان خانگی، استفاده از کمپرس سرد است. البته نحوه درمان ورم چشم بهعلت بروز آن بستگی دارد. هر چه علت ورم چشم جدیتر باشد، درمان ورم چشم سختتر است و باید نکات مراقبتی را جدیتر دنبال کرد.