پیوند قرنیه و دانستنی‌های مهم در مورد آن

لایه شفاف جلو چشم که قرنیه نام دارد گاهی برای برخی از افراد کدر می‌شود، در نهایت نمی‌تواند کار خود را به‌درستی انجام دهد. در این مواقع پیوند قرنیه یا کراتوپلاستی صورت می‌گیرد که در آن قرنیه کدر شده با قرنیه شفاف دیگری تعویض می‌شود. سؤالی که به وجود می‌آید آیا همیشه پیوند قرنیه به‌خوبی انجام می‌گیرد؟ آیا ارزش ریسک در چنین عملی وجود دارد؟ اگر به دنبال پاسخ سؤال‌های خود هستید در ادامه با ما باشید تا به طور کامل و مشخص، تمامی حقایق را برای شما روشن کنیم.

پیوند قرنیه چشم یا کراتوپلاستی چیست؟

پیوند قرنیه یا کراتوپلاستی؛ یک عمل جراحی چشم است که در آن، قرنیه آسیب‌دیده با قرنیه سالم اهدایی جابه‌جا می‌شود. قرنیه اهدایی از یک شخص درگذشته گرفته شده است که وی هیچ‌گونه بیماری شناخته شده یا خطرناکی نداشته است. 

این عمل توسط پزشک متخصص چشم انجام می‌شود که با بی‌هوشی عمومی همراه است. البته زمان‌هایی نیز وجود دارد که بی‌هوشی به‌صورت موضعی به همراه تزریق آرام‌بخش انجام می‌شود. 

پیوند قرنیه در دو نوع وجود دارد که تنها پزشک معالج قادر به تشخیص آن خواهد بود. از طرفی پس زدن پیوند قرنیه در برخی از افراد وجود دارد که پزشک، قبل از انجام عمل این شرایط را بررسی می‌کند و بعد از اطمینان، شروع به انجام عمل می‌کند. 

پیوند قرنیه مصنوعی چشم چیست؟

پیوند قرنیه مصنوعی چشم همان‌طور که از نامش پیدا است امکان پذیرفتن بافت انسانی را ندارد ازاین‌رو قرنیه مصنوعی در چشم به کار می‌رود. افرادی که سلول‌های بنیادی قرنیه آن‌ها بر اثر آسیب زیاد از بین رفته، پیوند بافت انسانی را پس می‌زنند به همین خاطر مجبورند از قرنیه مصنوعی استفاده کنند. 

لازم است بدانید که در این عمل اگر یک‌چشم آسیب‌دیده باشد از سلول‌های بنیادی چشم سالم استفاده می‌شود. درصورتی‌که هر دو چشم صدمه‌دیده باشد از سلول‌های بنیادی افراد نزدیک به‌عنوان جایگزین کمک گرفته می‌شود. 

برای پیوند قرنیه چه شرایطی لازم است؟

فردی که تصمیم دارد پیوند قرنیه انجام دهد می‌بایست توسط پزشک متخصص، معاینه شود. در جلسه معاینه مشخص می‌شود که آیا بیمار از نظر جسمی و سنی و دیگر موارد واجد انجام پیوند قرنیه است یا خیر. معمولاً افرادی که دارای اسکار قرنیه ناشی از آسیب‌دیدگی یا عفونت، خراشیدگی‌های موجود در قرنیه، قوز قرنیه، کدر و متورم شدن قرنیه، بیماری‌های ارثی چشمی یا مادرزادی و مشکلات ناشی از جراحی‌های قدیمی چشم هستند می‌توانند از این روش به‌منظور بهبود بینایی و زیبایی چشم استفاده کنند. 

مراحل عمل پیوند قرنیه

اولین مرحله، بیهوشی موضعی بیمار است که توسط تزریقی در اطراف چشم صورت می‌گیرد. هدف از زدن این بیهوشی آن است که پزشک بتواند پلک‌زدن و حرکت چشم بیمار را کنترل کند. البته به جز این بی‌هوشی از قطره‌ای هم‌جهت بی‌حسی استفاده می‌شود که بیمار درد را احساس نکند و متوجه انجام کارهای جراحی نشود. 

بعد از بیهوشی از وسیله‌ای به‌منظور باز نگه‌داشتن پلک که سپرال درب نام دارد کمک گرفته می‌شود. بعد از اینکه پزشک ضخامت قرنیه را معاینه کرد بافت اهدا شده را به قرنیه کدر جایگزین می‌کند. 

درصد موفقیت پیوند قرنیه به چه عواملی وابسته است؟

به گفته متخصصان و جراحان چشم:

“حدود 90 درصد از افرادی که عمل پیوند قرنیه انجام می‌دهند جراحی‌های موفقیت‌آمیز دارند. البته وجود اساتید حرفه‌ای در پیوند قرنیه چشم بسیار مؤثر است چرا که این عمل جز عمل‌های ساده محسوب نمی‌شود و در کنار تخصص نیاز به‌دقت و تجربه زیادی دارد تا پیوند قرنیه با موفقیت صورت گیرد."

همان‌طور که متخصصان چشم به آن اشاره می‌کنند انتخاب پزشک در موفق بودن عمل، اهمیت به‌سزایی دارد. پس اگر تصمیم به انجام این عمل دارید مهم‌ترین فاکتور، انتخاب پزشک معتبر و باتجربه است. 

پیوند قرنیه به چه منظور انجام می‌شود؟

پیوند قرنیه به‌منظور اهداف مختلفی صورت می‌گیرد. اولین هدف، مرتبط با جایگزین‌کردن قرنیه شفاف از کدر است. این نوع پیوند می‌تواند برای افرادی مناسب باشد که دارای بیماری‌هایی مانند قوز قرنیه، التهاب و زخمی شدن و یا کدر بودن قرنیه هستند. 

دومین هدف در پیوند قرنیه، مرتبط به افرادی است که نیاز به بازسازی آناتومی چشم و یکپارچگی قرنیه دارند. این افراد معمولاً دچار نازک شدن قرنیه یا سوراخ شدن آن شده‌اند. 

یکی دیگر از هدف‌های انجام پیوند قرنیه، در خصوص زیباسازی است. افراد نیازمند می‌توانند در جهت بهبود ظاهر قرنیه زخم شده و یا موردهای دیگر از این روش استفاده کنند. 

چه زمانی باید پیوند قرنیه صورت گیرد؟

افرادی که واجد شرایط پیوند قرنیه هستند شرایط مشابه یکدیگر دارد. زمانی می‌بایست این عمل صورت گیرد که بتواند باعث بهبود عملکرد قرنیه و بهبود بینایی شود. قبلاً از اینکه اقدام به انجام این عمل کنید می‌بایست توسط یک پزشک معالج، معاینه شوید و هم‌چنین این سؤال را از خود بپرسید که آیا ضعف دید شما مانع از انجام کارهای روزانه و شغلی می‌شود؟ درصورتی‌که راه‌های غیرتهاجمی را هم امتحان کردید اما نتیجه‌ای نگرفتید سراغ راه‌های تهاجمی روید. 

انواع پیوند قرنیه چشم

به‌طورکلی روش‌های پیوند قرنیه به دو صورت تمام ضخامت (نفوذی) و پیوند لایه‌ای انجام می‌شود. در روش اول که تمام ضخامت است قرنیه بیمار به‌صورت تمام ضخامت تعویض می‌شود اما در روش لایه‌ای تنها قسمتی از قرنیه بیمار جابه‌جا می‌شود. هرکدام از این روش‌ها دارای عوارض و خصوصیاتی هستند. مهم‌ترین آن‌ها این است که در روش تمام ضخامت یا نفوذی، معمولاً نتیجه بهتری ظاهر می‌شود اما در روش پیوند لایه‌ای عوارض و احتمال پس زدن پیوند کمتر است. 

پیوند قرنیه PK چیست؟

PK مخفف شده عبارت Penetrating Keratoplasty است که یک روش پیوند تمام ضخامت است. در این روش از طرفین با قطر مناسب برای برداشتن کامل ضخامت قرنیه بیمار استفاده می‌شود و سپس پیوند قرنیه اهداکننده با ضخامت کامل قرار داده می‌شود.

از مزایای روش پیوند قرنیه به روش pk می‌توان به حذف کامل بافت آسیب‌دیده قرنیه، بهبود شفافیت نوری، بازسازی آناتومی قرنیه، سهولت عملکرد در مقایسه با سایر روش‌های پیوند قرنیه، بهبود ظاهر زیبایی و پتانسیل نتایج نوری خوب اشاره کرد.

مراقبت‌های قبل، حین و بعد از عمل پیوند قرنیه چشم

مراقبت‌ها کمک می‌کنند بهبودی تسریع پیدا کند و شرایط شما روزبه‌روز بهتر شود. ازاین‌رو رعایت کردن آنها بسیار مهم و حیاتی است تا در نهایت نتیجه نهایی موردنظر را دریافت کنید. مراقبت‌های قبل از عمل شامل: ناشتا بودن به مدت 6 الی 8 ساعت قبل از عمل، استحمام در روز قبل از عمل، درمیان‌گذاشتن داروی مصرفی خود با بیمار، اصلاح قفسه سینه برای آقایان و هم چنین حفظ آرامش و خونسردی خود الزامی است. 

مراقب‌های بعد از عمل سبب می‌شود زحمات پزشک هدر نرود و از طرفی نتیجه بهتری را دریافت کنید. این موارد شامل: استفاده از شیلد به مدت 2 تا 3 هفته به‌منظور مراقبت از چشم، نحوه خواب صحیح، استفاده از داروهای تجویز شده توسط پزشک، دور بودن از هوای آلوده، پرهیز از انجام امور سنگین و پرفشار، خودداری از لازم آرایشی در بانوان و فشار ندادن چشم و زور نزدن می‌شود. 

علائم پس زدن پیوند قرنیه

شناخت علائم پس زدن قرنیه اهمیت زیادی دارد چرا که می‌توان به‌محض مطلع شدن از ایجاد این اتفاق جلوگیری کرد. این علائم شامل کاهش دید، درد، قرمزی چشم و حساسیت شدید به نور است. 

علائم رد پیوند می‌تواند در هر زمانی رخ دهد. برای برخی از افراد در ماه‌های بعد از عمل و برای برخی دیگر سال‌ها بعد این علائم پدیدار می‌شوند. افرادی که زود متوجه این علائم می‌شوند و به‌سرعت پیگیری می‌کنند از 10 عدد 9 پیوند در مسیر موفقیت قرار می‌گیرد. درصورتی‌که پیوند با موفقیت طی نشود و سیستم ایمنی بدن آن را پس بزند امکان تکرار آن وجود دارد. 

تغییرات بینایی بعد از پیوند قرنیه

روند بهبودی در هر فرد بعد از انجام پیوند قرنیه چشم می‌تواند متفاوت باشد. افزایش بهبودی می‌تواند از هفته بعد از عمل تا یک سال بعد وجود داشته باشد. معمولاً از شدت نزدیک‌بینی و آستیگمات بیمار کاسته می‌شود؛ به‌همین‌دلیل برخی از افراد بازهم به عینک نیاز پیدا می‌کنند. 

معمولاً بینایی در روزهای بعد از عمل نوسان خواهد داشت. ازاین‌رو پیشنهاد می‌شود با مراقبت و تغذیه مناسب مدت زمانی را صبر کنید تا نوسانات، ثبات پیدا کنند. 

چه کسانی می‌توانند اهداکننده بافت قرنیه باشند؟

پیوند اعضا شرایط خاص خود را دارد که قبل از انجام پیوند تمامی موارد توسط پزشک مورد بررسی قرار می‌گیرد. معمولاً بستگان نزدیک بهترین انتخاب برای اهداکننده بافت قرنیه هستند. اما اگر در بستگان شخصی مایل به اهدای آن نباشد می‌توان از قرنیه افراد دیگر هم استفاده کرد. البته درصورتی‌که پزشک تشخیص دهد هر دو شرایط یکسانی را به یکدیگر دارند و شخص اهداکننده، هیچ نوع بیماری خاص و قابل انتقالی را نداشته باشد. 

زمان بهبود بعد از پیوند قرنیه چشم

در روزهای بعد از انجام عمل، تار دیدن امری طبیعی است. روند بهبودی برای بیماران می‌تواند یک سال و حتی بیشتر باشد. تا زمانی که چشم به قرنیه جدید عادت کند قطعاً زمان نیاز دارد حتی در این مدت به دلیل ناسازگاری ممکن است روزبه‌روز شرایط بدتری را هم پیدا کند. 

بهترین کار در این شرایط پیروی از دستورالعمل‌های پزشک معالج است تا عوارض پیوند قرنیه به حداقل رسانده شود و روند بهبودی تسریع پیدا کند. 

تجربیات کسانی که عمل پیوند قرنیه انجام‌دادن

طبق بررسی‌های انجام شده از تجربیات افراد مختلف، بیشترین توصیه مرتبط با انتخاب پزشک متبحر بوده است. افرادی که تجربه بد از عمل پیوند قرنیه داشته‌اند دلیل آن را انتخاب اشتباه پزشک می‌دانستند و افرادی که تجربه موفقی از عمل خود داشته‌اند مؤثرترین مورد را انتخاب پزشک درست می‌دانستند. بنا بر تجربه‌های جمع‌آوری‌شده توصیه می‌شود در انتخاب پزشک، هوشمند باشید چرا که چشم از جمله حساس‌ترین بخش‌های بدن هر فرد است. از طرفی برخی اشتباهات به‌هیچ‌عنوان قابل‌جبران نیستند پس بهتر است قبل از ایجاد مشکل، عاقلانه قدم بردارید. 

عوارض عمل پیوند قرنیه چشم

عمل پیوند قرنیه از جمله عمل‌هایی است که کاملاً ایمنی است و اغلب موفقیت‌آمیز است اما ازآنجایی‌که یک جراحی محسوب می‌شود امکان وجود خطا و عوارض در آن وجود دارد. یکی از بزرگ‌ترین عوارض این عمل شامل رد پیوند می‌شود که از هر 10 نفر تنها یک نفر به آن دچار می‌شود. علاوه بر این عوارض جانبی دیگری مانند عفونت، خون‌ریزی، افزایش فشار داخل چشم، کدر شدن عدسی چشم، تورم قرنیه و جداشدگی شبکیه وجود دارد که در برخی از بیماران مشاهده می‌شود. 

قیمت پیوند قرنیه چشم

هزینه عمل چشم جز فاکتورهای مهم برای بیمار محسوب می‌شود. قبل از اینکه به هزینه پیوند قرنیه توجه کنید لازم است بدانید که چشم از نقاط حساس بدن است و پیداکردن جراحی با هزینه پایین، اصلاً امری معقول نیست. به‌صورت کلی هزینه هر عمل جراحی بستگی به شرایط مختلف مانند تبحر و تجربه پزشک، مکان جراحی و... دارد. به‌منظور مطلع شدن از هزینه بهتر است به پزشک معالج خود مراجعه کنید و تمامی شرایط را جویا شوید. 

در صورت بروز چه علائمی بعد از عمل پیوند قرنیه به پزشک مراجعه کنیم!

توجه کردن به علائم حاد از اهمیت زیادی برخوردار است چرا که در صورت دیر متوجه شدن می‌تواند خسارت زیادی را به چشم وارد کند. بیماران در صورت کاهش بینایی نسبت به روزهای قبل، درد بی‌اندازه چشم و برطرف نشدن با مسکن، افزایش قرمزی و تورم و التهاب، شروع ناگهانی درد در بالای ابروها، احساس درد و ناراحتی از نور و احساس وجود جسم خارجی در چشم می‌بایست به پزشک مراجعه کنند. 

متخصص پیوند قرنیه چشم

تحقیقات و تجربیات افراد نشان داده است که انتخاب پزشک در انجام عمل دارای اهمیت بوده است. ازاین‌رو سهل‌انگاری در انتخاب پزشک تنها صدمه رساندن به خود است؛ بنابراین انتخاب پزشک متخصص، متبحر و باتجربه از مهم‌ترین قسمت‌های انجام عمل قرنیه چشم است. دکتر مریم روشنی از جمله پزشکانی است که تا به امروز بیشترین آمار عمل موفق را به خود اختصاص داده است. هم‌چنین بین بررسی تجربیات افراد، دکتر مریم روشنی از بیشترین بازخورد مثبت برخوردار بوده. ایشان جز پزشکان بی‌نظیری هستند که برای انجام عمل می‌توانید با خیال راحت به ایشان اعتماد کنید. 

داروهای چشمی که باید بعد از پیوند قرنیه استفاده کنید

داروهای مصرفی هر بیمار، بستگی به شرایطی که دارد متفاوت است. در واقع بهتر است هر شخصی، داروهای تجویز شده مخصوص خود را مصرف کند. برخی از داروها همانند:

• قطره‌های کورتون
• قطره‌ کلرامفنیکل (هر 4 ساعت یک‌بار)
• قطره پرکورد
• قطره سیکلوسپورین
• قطره استیل کولین کلراید

افراد درصورتی‌که فشار چشم زیادی داشتند می‌توانند در صورت اجازه پزشک از قرص استازولامید هر 6 تا 8 ساعت یک‌بار استفاده کنند. 

سخن پایانی

پیوند قرنیه چشم، جز جراحی‌های ایمن و معتبر در دنیاست که افراد زیادی توسط آن به بهبودی کامل در بینایی رسیده‌اند. این عمل همانند عمل‌های دیگر دارای عوارض و خطراتی است که با انتخاب پزشک معتبر و رعایت مراقبت‌ها کاهش داده می‌شود. مراقبت‌های بعد از عمل شامل دوری از آلودگی، پوشاندن چشم در چند هفته بعد از عمل، استفاده از داروها و قطره‌های تجویز شده توسط پزشک معالج است. اگر در آستانه انجام چنین عملی هستید فراموش نکنید که به علائم خود توجه کنید و در صورت دیدن علائم حاد مانند قرمزی، تورم، التهاب، درد شدید و... به پزشک معالج خود مراجعه کنید تا در صورت ایجاد مشکل و عوارض فوراً اقدام به درمان و رفع آنها کنند.