اثرات آلودگی هوا بر سلامت چشم ها 

چرا مراقبت از چشم ها در هوای آلوده اهمیت فراوانی دارد؟ اگر محافظت از چشم در هوای آلوده را جدی نگیریم چه اتفاقی می افتد؟ آلودگی هوا تقریباً بر تمام قسمت‌های بدن مانند ریه‌ها، قلب و استخوان تاثیر منفی می‌گذارد. اگر قرار است مدت طولانی در معرض آلودگی هوا حضور داشته باشید بدون شک بینایی تحت‌تاثیر قرار می‌گیرد و چشم‌ها با مشکلاتی همچون سندرم چشم، خشکی، آبریزش، سوزش، تاری دید و حتی گلوکوم مواجه می‌شوند. هر کدام از این اثرات قابل جبران است؛ اما ممکن است به‌دلیل بی‌توجهی به مشکلات جدی‌تر ختم شوند.

امروزه آلودگی هوا در شهرهای شلوغ به‌دلیل انتشار مقادیر زیادی از گازهای گلخانه‌ای باعث بروز حوادث ناگوار شده و این موضوع در شهرهای بزرگ کشورمان نیز اتفاق افتاده و به‌عنوان یکی از مشکلات جداناپذیر از زندگی در فصول سرد سال تبدیل شده است. آلاینده‌های محیطی بر سلامتی بدن تاثیر منفی دارد و باعث بیماری‌های ناشی از این آلودگی‌ها می‌شود. 

برای آشنایی بیشتر با آلودگی هوا و روش مراقبت از چشم‌ها در هوای آلوده در این مطلب همراه ما باشید.

آلودگی هوا چه اثراتی بر چشم می گذارد؟

متأسفانه چشم‌ها دائماً در معرض آلاینده‌های موجود در هوا مانند اوزون، دی اکسید نیتروژن و... قرار دارند و تمام این آلاینده‌ها در بلند مدت اثرات ماندگار روی چشم می‌گذارد. درحالی‌که هیچ راهی برای جلوگیری از قرارگرفتن در هوای آزاد وجود ندارد. تنها راهکار، درک خطرات مرتبط با آلودگی و انجام اقدامات لازم محافظت از چشم‌ها در هوای آلوده است. حضور آلاینده در هوا که شامل اوزون، ذرات معلق، دی اکسید گوگرد، دی اکسید نیتروژن، سرب و منوکسید کربن است، توسط سازمان حفاظت محیط زیست تایید شده و آلودگی روزانه شهری را تشکیل می دهد. گاهی اوقات نیز دود حاصل از آتش‌سوزی جنگل‌ها به آلودگی هوا اضافه می‌شود و اثرات آن را دو چندان می‌کند. 

بر اساس مطالعات انجام شده، سطوح بالاتر آلودگی‌ها اثرات بیشتری دارد و دی اکسید نیتروژن به‌طور خاص باعث تحریک چشم‌ها می‌شود؛ از جمله اثرات آلودگی هوا بر چشم ها این است که هنگام برقراری تماس آلاینده‌ها با چشم‌ها، ذرات و دودهای حاصل از هوا در اشک حل می‌شود، سطح چشم را می‌پوشاند و می‌تواند باعث تحریک و التهاب چشم شود.

مه دود چیست و چه تاثیر بر چشم ها دارد؟

مه دود از نظر ظاهری ترکیبی از دود و مه است که آلاینده‌ها و سطح اوزون زمین تشکیل می‌دهد. باتوجه‌به موقعیت، این پدیده می‌تواند هم مضر باشد و هم مفید. زمانی‌که اوزون در سطح بالای زمین قرار دارد به حفظ محیط زیست می‌پردازد؛ اما اوزون سطحی باعث خفگی، سرفه و سوزش چشم‌ها می‌شود. مه دود حاصل از واکنش‌های بسیار پیچیده فتوشیمیایی در حضور نور خورشید، ترکیبات آلی فرار و اکسیدهای نیتروژن است که در آخر به‌تولید اوزون ختم می‌شود. آلاینده‌های اثرگذار در ایجاد مه دود از منابع مختلفی هستند که رایج‌ترین منابع شامل اگزوز اتومبیل، نیروگاه‌ها، کارخانجات و بسیاری از محصولات مصرفی است. 

مه دود برای سلامتی انسان‌ها بسیار مضر است و باعث آسیب‌دیدگی محیط زیست نیز می‌شود. از جمله اثرات تاثیرگذار آن مشکل در تنفس، آسم و کاهش مقاومت در برابر عفونت‌ها، سرماخوردگی و آبریزش چشم‌هاست.

بیماری های چشمی ناشی از آلودگی هوا

اثرات آلودگی هوا بر چشم‌ ها چیست و باعث بروز چه بیماری‌های چشمی می‌شود؟ در موارد زیر با بیماری‌های رایج و تأثیرات بلند مدت آلودگی هوا بر سلامتی چشم‌ها آشنا می‌شوید:

خشکی چشم: یکی از پیامدهای متداول و درازمدت آلودگی هوا ایجاد خشکی چشم است؛ وضعیتی که چشم‌ها اشک کافی تولید نمی‌کنند و یا اشک باکیفیت و کافی دور چشم‌ها ایجاد نمی‌شود. درصورتی‌که با این مشکل مواجه هستید کیفیت پایین هوا می‌تواند شرایط خشک چشم‌ها را تشدید کند.

ابتلا به دژنراسیون و گلوکوم: درصد بالای آلودگی هوا خطر ابتلا به دژنراسیون ماکولا را افزایش می‌دهد. زمانی‌که آلاینده‌های هوا را تنفس می‌کنیم این آلاینده‌ها وارد جریان خون می‌شوند و از طریق رگ‌های خونی کوچک به ساختار چشم آسیب وارد می‌کنند. همچنین آلودگی هوا خطر ابتلا به آب سیاه (گلوکوم) که نوعی بیماری ناتوان کننده بینایی چشم است و می‌تواند باعث نابینایی شود را افزایش می‌دهد.

حساسیت چشمی: مخلوط شدن آلاینده‌ها و آلودگی هوا با اشک چشم، باعث بروز حساسیت و التهاب چشم می‌شود که از جمله نشانه‌های حساسیت چشمی شامل سوزش، ریزش اشک، احساس جسم خارجی درون چشم و قرمزی چشم‌ هاست که بینایی و تمرکز چشم‌ها را می‌کاهد و ممکن است باعث مختل شدن دید کامل نیز شود. 

انواع آلودگی هوا که باعث بیماری های چشم می شود

آلودگی هوا شامل ذرات و آلاینده‌های مختلفی است که هر کدام به نحوی بر سلامتی چشم‌ها تاثیر می‌گذارد. بنابراین انجام مراقبت‌های مهم چشم در هوای آلوده بسیار اهمیت دارد. در موارد زیر با انواع آلودگی‌های هوا آشنا می‌شوید:

• ریزگردها 
• دوده‌ها 
• میکروب‌های موجود در هوا

در هوای آلوده، میکروب‌های مختلف و خطرناکی وجود دارد که تأثیرات مختلفی بر سلامتی چشم‌ها می‌گذارند، مانند ریزش اشک، قرمزی چشم، کدر شدن سفیدی چشم‌ها و خارش چشم.

علائم مشکلات چشمی ناشی از آلودگی هوا

در چند سال اخیر، آلودگی هوا در کشور ما بر سلامتی چشم و دیگر قسمت‌های بدن تاثیر عجیب گذاشته و به‌عنوان یکی از رویدادهای همیشگی تبدیل شده است. معمولاً اثرات آلودگی هوا بر چشم‌‌ها با علائمی مانند سردرد، سرگیجه، سوزش چشم، تاری دید و خارش گلو همراه است که علائم مشکلات چشمی آن شامل سوزش، تورم و واکنش‌های آلرژیک است. پس باید با آلودگی هوا و روش مراقبت از چشم آشنایی کامل داشته باشیم تا به‌خوبی از بروز بسیاری از مشکلات و واکنش‌های آلرژیک چشم پیشگیری شود.

عوارض آلودگی هوا برای چشم ها

هیچ‌گاه نمی‌توان در برابر آلودگی هوا قرار نگرفت و خود را در خانه حبس کرد؛ زیرا زندگی شهری به‌گونه‌ای تعریف شده است که مجبور می‌شویم برای ساعاتی در بیرون از خانه حضور پیدا کنیم و اثرات آلاینده هوا را بر چشم‌های خود متحمل شویم. تأثیرات آلاینده‌های هوا تنها در عارضه‌های ناپایدار محدود نمی‌شود و ممکن است باعث مشکلات جدی‌تری مانند حساسیت‌های شدید، سرطان و آب مروارید شود. از جمله عوارض حاصل از آلودگی هوا بر چشم‌ها می‌توان به قرمزی چشم‌ها، سوزن‌سوزن شدن چشم، ترشحات طنابی و تاری دید چشم اشاره کرد.

برای جلوگیری چه باید کرد؟

در موارد زیر با مراقبت های مهم چشم در هوای آلوده آشنا می شوید:

• زمانی که کیفیت هوا ضعیف است، بهتر است در خانه بمانید؛ به‌ویژه صبح‌ها که کیفیت هوا معمولاً در بدترین حالت ممکن قرار می‌گیرد.
• زمانی‌که به بیرون می‌روید حتماً از عینک یا عینک آفتابی استفاده کنید. این کار مانع نشستن گرد و غبار روی چشم‌ها می‌شود و از تحریک چشم‌ها جلوگیری می‌کند.
• هنگامی‌که کیفیت هوا ضعیف است هرگز از لنزهای تماسی استفاده نکنید. 
• مرتب دست‌های خود را بشویید و سعی کنید از مالش چشم‌ها خودداری کنید.

توصیه برای مراقبت از چشم ها در هوای آلوده

در زیر توصیه های مفیدی را برای مراقبت از چشم ها هنگام آلوده بودن هوا مطرح کرده‌ایم:

• اگر کارمند یا دانشجو هستید و مجبورید ساعات طولانی بیرون از خانه باشید، حتماً توصیه‌های گفته شده برای مقابله با آلودگی هوا را جدی بگیرید و تمام تلاش خود را برای پیشگیری از اثرات آلودگی هوا بر چشم‌ها انجام دهید. 
• مراقبت از چشم‌ها در هوای آلوده به شما کمک می‌کند از بروز مشکلات جدی و تحت تاثیر قرار گرفتن سلامتی چشم‌ها پیشگیری کنید و با خیال راحت‌تر به بیرون از خانه بروید. 
• سعی کنید به‌محض بازگشت از خانه صورت خود را با آب ولرم شستشو دهید و در صورت امکان در روزهای بسیار آلوده از خانه بیرون نروید. 
• استفاده از لنزهای تماسی در هوای آلوده باعث می‌شود آلودگی به لنز بچسبد و میکروب‌ها به داخل چشم نفوذ کند. نفوذ میکروب‌ها به‌ساختار چشم باعث بروز عفونت‌ چشم می‌شود و ممکن است به‌انجام جراحی‌های دشوار نیاز پیدا کنید.

دیگر راه های کاهش اثر آلودگی هوا بر چشم

میزان آلودگی کره جهان روز به‌روز در حال افزایش است و ماندن آلودگی هوا و اثرگذاری آن بر سلامتی چشم‌ها و دیگر قسمت‌های بدن واقعیتی دردناک است. بنابراین موظفیم از راه‌های مختلفی برای کاهش اثرات آلودگی استفاده کنیم. یکی از مهم‌ترین راهکارها برای مراقبت از چشم‌ها در هوای آلوده و کاهش اثرات آلودگی هوا بر چشم‌ها، استفاده از بخور سرد و گرم است. قرار دادن دستگاه رطوبت‌ساز در خانه به این امر بسیار کمک می‌کند و موجب می‌شود سلامتی چشم‌های خود را در هر شرایطی حفظ و از بروز اثرات حاصل از آلودگی هوا پیشگیری نمایید.

همچنین هنگام مواجه‌شدن با تحریک بیش‌ازحد چشم‌ها با چند اقدام فوری از بروز احتمالات ناگوار جلوگیری کنید. یکی از مراقبت‌های مهم چشم در هوای آلوده، استفاده از قطره‌های روان کننده چشم است. استفاده از کمپرس خنک روی چشم‌ها نیز به کاهش التهاب و سوزش چشم بسیار کمک می‌کند. اما اگر مشاهده کردید اثرات آلودگی همچنان پایدار است به یک متخصص چشم مراجعه کنید.

اهمیت مراقبت از چشم در هوای آلوده

با دانستن اثرات آلودگی هوا بر چشم‌ها در مراقبت از آن‌ها دقت بیشتری دارید و هنگام خارج شدن از منزل نکات مراقبتی را به‌ذهن بسپارید. اگر شرایط چشم‌ها نیاز به رعایت نکات مراقبتی بیشتری است، حتماً از متخصص چشم پزشک خود سؤال بپرسید تا او با راهنمایی‌های لازم شما را یاری کند.

طبق نظر چشم پزشکان: 

"تحریک‌شدن چشم‌ها مانند سوزش بر اثر قرارگرفتن در معرض آلودگی هوا حدود چهار ساعت اولیه رخ می‌دهد که ممکن است تا 24 ساعت ادامه داشته باشد. با‌این‌حال، می‌توان با آگاهی از آلودگی هوا و روش مراقبت از چشم مانند شستشوی چشم‌ها، استفاده از کمپرس سرد و همچنین قطره‌های شستشو این مشکل را درمان و از اثرات ناگوار و آزاردهنده به‌خوبی پیشگیری کرد."

سخن پایانی  

چشم، عضو ظریف و حساسی است که برای سالم ماندن به رطوبت نیاز دارد. هنگام قرار گرفتن رطوبت چشم‌ها در برابر آلودگی هوا، ساختار چشم تحریک می‌شود و احتمال بروز مشکلات چشمی افزایش پیدا می‌کند. به‌همین‌خاطر، پاسخ چشم به آلاینده‌های موجود در هوا بسیار سریع اتفاق می‌افتد که برای پیشگیری از آن‌ها باید نکات مراقبت از چشم ها در هوای آلوده را رعایت و از رطوبت چشم در برابر مواد مضر در هوا محافظت کرد. با به‌خاطرسپردن مراقبت های مهم چشم در هوای آلوده با خیال راحت در شهر قدم می زنید و مطمئن هستید چشم ها با اثرات کمتر آلودگی درگیر می شوند.