چشم مصنوعی (Artificial Eye) یا پروتز چشم (Eye Prothesis) چیست؟

پروتز چشم در چه مواقعی نیاز است؟ دلایل مختلفی باعث برداشتن چشم می‌شود که رایج‌ترین آن شامل رفع دردهای چشمی حاصل از بیماری‌های دیابت، جداشدگی مزمن شبکه، ضربه و سایر شرایط نابینایی همچون رشد تومور در چشم و عفونت غیرقابل بهبود است. گاهی اوقات، برخی آسیب دیدگی‌های خاص چشم باعث ایجاد نیاز برداشتن فوری چشم می‌شود که طی مراحل جراحی، پروتز، جای خالی چشم را رفع می‌کند.

تخلیه و حذف چشم بسیار دلهره‌آور است و باعث می‌شود کاندیدهای این جراحی نسبت‌به ظاهر چشم‌ها احساس ناخوشایندی داشته باشند؛ درحالی‌که چشم مصنوعی راهی برای رفع این مشکل است و کمک می‌کند چشم‌ها ظاهری بهتر داشته باشند و فرد بیمار با موافقت بیشتری برای انجام جراحی تخلیه آماده شود. 

اگر دوست دارید در مورد تخلیه چشم و راهکار آن اطلاعات بیشتری به‌دست آورید، پیشنهاد می‌کنیم در ادامه این مطلب همراه ما باشید.

دلایل برداشتن چشم 

درمواقعی‌که آسیب چشمی بسیار شدید یا چشم با سرطان یا بیماری‌های جدی روبرو شده و احتمال نجات دادن چشم غیرممکن است، کره چشم باید جراحی و برداشته شود. معمولاً برداشتن چشم با کمک جراحی انوکلاسیون انجام که طی مراحل آن، چشم مصنوعی یا همان پروتز چشمی، داخل کاسه چشم تعبیه می‌شود. این روزها چشم‌های مصنوعی مدرن به‌صورت کاملاً سفارشی ساخته می‌شوند که از نظر ظاهری و اندازه بسیار طبیعی هستند و جزئیات آن مطابق با چشم فرد ساخته می‌شود. اما توجه داشته باشید چشم مصنوعی هرگز نمی‌تواند بینایی را بازیابی کند.

آیا می‌توان لنز تماسی را بعد از جراحی تخلیه چشم روی چشم بینا قرارداد؟

بعد از جراحی تخلیه چشم و انجام جراحی پروتز، استفاده از عینک با شیشه‌های ضدضربه از جنس پلی‌کربنات بسیار اهمیت دارد. این عینک کمک می‌کند از چشم طبیعی به‌خوبی محافظت کنید و هیچ آسیبی به چشم سالم وارد نشود؛ چراکه درصورت ایجاد هر آسیب جزئی مانند خراش کوچک روی قرنیه، سلامتی چشم سالم تحت تأثیر قرار می‌گیرد. همچنین به‌دلیل احتمال خطر عفونت چشم و مشکلات جدید، استفاده از لنز تماسی بعد از جراحی تخلیه چشم اصلاً پیشنهاد نمی‌شود.

چشم مصنوعی، برای حفظ زیبایی ظاهری صورت به بیمارانی که یک یا هر دو چشم خود را ازدست‌داده‌اند، بسیار پیشنهاد می‌شود. افرادی‌که به دلایل مختلف مانند بیماری‌هایی همچون سرطان، عفونت یا آب سیاه (گلوکوم) مجبور به تخلیه چشم هستند، با استفاده از این راهکار می‌توانند ظاهر چشم طبیعی خود را حفظ کنند؛ اما امکان دیدن با چشم مصنوعی را ندارند. البته این راهکار در کنار داشتن فواید زیبایی چشم، از طریق اتصال ماهیچه‌ها، توانایی به‌حرکت درآمدن همزمان با چشم سالم را نیز دارد.

چشم مصنوعی چگونه در جای خود نگه داشته می‌شود؟

چشم مصنوعی، از دو قسمت ایمپلنت و پروتز تشکیل می‌شود که قسمت ایمپلنت داخل بافت کره چشم قرار می‌گیرد و بخش پروتز زیبایی و کروی بودن چشم را به‌نمایش می‌گذارد. قرارگیری چشم مصنوعی نیاز به جراحی و اتاق عمل دارد که باید با دقت بسیار بالایی انجام شود؛ نگهداری پروتز قرار گرفته داخل چشم کمی مشکل است و نیاز به دانستن نکات کلیدی دارد؛ در برخی مواقع نیز نیاز به تعویض دارد. به‌همین‌دلیل، کسانی‌که دارای چشم مصنوعی هستند، باید در فواصل مشخصی به چشم پزشک مراجعه کنند تا از سلامت و قرارگیری چشم مصنوعی مطمئن باشند.

پروتز چشم بدون تخلیه

قرارگیری پروتز چشم بدون تخلیه امکان پذیر نیست؛ درواقع هرگز نمی‌توان بدون برداشتن چشم آسیب‌دیده پروتز را جایگزین آن کرد. برداشتن چشم تنها با کمک جراحی امکان پذیر است که تمام ساختار چشم به‌جز ماهیچه‌های کنترل کننده حرکت و سایر بافت‌های چشم که درون حفره استخوانی جمجمه قرار دارند، برداشته می‌شود. ماهیچه‌های چشم به ایمپلنت متصل می‌شوند تا بافت ازدست‌رفته هنگام برداشتن چشم جبران شود.

معمولاً این جراحی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود که طی آن هیچ‌گونه احساس ناراحتی تجربه نمی‌کنید؛ سپس بعد از جراحی، از بی‌حسی موضعی استفاده می‌شود تا هنگام بیدارشدن احساس ناراحتی کمی تجربه کنید و یا اصلاً احساس درد و ناراحتی نداشته باشید.

انواع کاشت چشم مصنوعی

امروزه انواع چشم مصنوعی طراحی و ساخته می‌شود که ممکن است هر کدام از مدل‌ها برای هدف خاصی استفاده شود. در موارد زیر با رایج‌ترین مدل چشم مصنوعی آشنا می‌شوید:

پروتز شکل دهنده

این مدل چشم مصنوعی، برای شکل‌دهی قسمت‌های مختلف چشم مانند فورنیس‌های میکروفتالمی یا انوفتالمی کاسه استفاده می‌شود که طی جراحی‌های مختلف مانند اویسریشن، انوکلیشن و کانفورمر روی چشم قرار می‌گیرد. مهم‌ترین اهداف اجرایی این پروتز، گسترش بافت چشم است که در مواقع رخ دادن میکرو فتالمی، آنوفتالمی و یا بافت منقبض شده بسیار کمک کننده است.

چشم مصنوعی

این مدل چشم سفارشی، بعد از تخلیه کامل چشم استفاده می‌شود که از پلی‌متیل‌متاکریلات براساس استانداردهای چشم پزشکی ساخته می‌شود.

پروتز کره چشم یا اوربیتالی

پروتز کره‌ای روی بافت انوفتالموس یا انقباضی نصب می‌شود که ساخته شده از پروتز سیلیکون با درجه پزشکی بالاست. این بافت زمانی لازم است که پلک‌ها و پروتز چشم با یکدیگر سازگاری ندارند و با کمک پیوست‌های چسبی یا مغناطیسی نصب می‌شود.

پوسته صلیبیه

پوسته صلیبیه، برای نصب روی چشم مصنوعی، کره چشم کوچک شده و کره میکروفتیلی طراحی شده است که روی کره اویسریشن قرار می‌گیرد. این مدل چشم مصنوعی همانند پروتز عمل می‌کند؛ اما از نظر ظاهری همانند لنز تماسی نازک است.

نحوه ساخت چشم مصنوعی

معمولاً چشم‌های مصنوعی، از متریال شیشه ساخته می‌شود که احتمال عدم سازگاری با حفره چشم به‌دلیل تأثیرات زیست محیطی و یا تولید اشک بیش از حد برای این متریال بسیار بالاست. مدت زمان ماندگاری چشم مصنوعی شیشه‌ای حدود 1 الی 3 سال است؛ اما اگر احساس کردید سطح پروتز زبر است و یا چشم‌ها با التهاب حفره مواجه شدند، بهتر است پروتز چشم را تعویض کنید. دیگر متریال قابل استفاده برای چشم، چشم‌های مصنوعی اکریلیکی است که نسبت‌به شیشه نرم ترند؛ اما زودتر دچار فرسایش می‌شوند. 

در صورت استفاده از هر کدام نکات مراقبتی را حتماً در نظر بگیرید و هنگام احساس هرگونه ناراحتی اقدام‌به تعویض پروتز کنید.

جنس چشم مصنوعی 

در زمان‌های گذشته، چشم مصنوعی از شیشه ساخته می‌شد؛ اما امروزه اکثر پروتزهای چشمی از اکریلیک پلاستیک ساخته می‌شود که به‌صورت کاملاً پیوسته طراحی شده و ظاهری شبیه‌به چشم‌های طبیعی دارد که روی ایمپلنت چشم قرار می‌گیرد. ایمپلنت چشم، یک دستگاه سخت، گرد و مجزاست که از طریق جراحی به‌طور دائمی در حفره عمیق چشم تعبیه می‌شود؛ همچنین این قسمت از چشم مصنوعی طراحی شده از یک ماده بالشتی‌شکل پیچیده است که به‌صورت دائمی کاشته می‌شود.

آیا تمام چشم‌های مصنوعی شیشه هستند؟

خیر، این روزها چشم مصنوعی باتوجه‌به میزان سازگاری و بافت چشم از متریال‌های مختلفی طراحی و ساخته می‌شوند که رایج‌ترین ماده مورد استفاده برای ساخت آن پلاستیک پلیمری به نام پلی‌متیل‌متاکریلات است. این ماده به‌عنوان یک ماده سبک و ضدضربه جایگزین شیشه شده است.

آیا می‌توان چشم مصنوعی را نیز مانند چشم طبیعی حرکت داد؟

قابلیت به‌حرکت‌درآوردن چشم مصنوعی به طراحی آن بستگی دارد؛ معمولاً قسمت ایمپلنت چشم از مواد متخلخل ساخته می‌شود که رگ‌های خونی چشم با کمک عضلات و بافت اطراف چشم به‌راحتی می‌توانند درون ایمپلنت رشد کنند. در عمل جراحی، جراح با کمک ایمپلنت‌های متخلخل عضلات چشم را به پروتز متصل می‌کند تا فرد بتواند پروتز چشم را همراه با چشم سالم به حرکت در بیاورد. درصورتی‌که جراح از پگی داخل پروتز استفاده کند حرکت چشم بسیار راحت‌تر و بیشتر می‌شود و هماهنگی میان دو چشم طبیعی‌تر خواهد بود.

مزایای پروتز چشم

استفاده از پروتز چشم، برای افرادی که یک یا هر دو چشم خود را از دست دادند، برخلاف استفاده از چسب چشم مزایای فراوانی دارد. پیشرفت‌های تکنولوژی این امکان را ایجاد کرده است که چشم مصنوعی همانند چشم طبیعی به‌نظر رسد و به‌سختی با چشم سالم قابل تشخیص باشد. در موارد دیگر زیر با مزایای مهم این روش درمانی و زیبایی چشم آشنا می‌شوید:

• مهم‌ترین مزیت استفاده از چشم مصنوعی، عملکرد صحیح قسمت‌های مختلف صورت است که در‌صورت عدم‌استفاده از چشم مصنوعی، حفره چشم خیلی سریع شروع به‌بسته‌شدن می‌کند و پلک‌ها نیز می‌افتد.
• حفظ ظاهر فیزیکی چشم و افزایش اعتمادبه‌نفس، یکی دیگر از مزایای این روش درمانی است. معمولاً افرادی‌که یک یا هر دو چشم خود را از دست دادند با کمک این روش می‌توانند مشکل عزت نفس خود را درمان کنند و از نگاه‌های عجیب و غریب دیگران خلاص شوند.
• از آنجایی که متخصصان، وظیفه ساخت چشم را مطابق با حالت و فرم طبیعی چشم دارند، حس زیبایی ظاهری صورت یکی از مزایای استفاده از چشم مصنوعی است. 

بررسی‌های قبل از عمل پروتز چشم 

بعد از اجرای پروتز چشم، تحت مراقبت کامل بودن پزشک بسیار اهمیت دارد. بینایی و حرکات چشم سالم نیز قبل از جراحی طی یک جلسه معاینه مورد ارزیابی قرار می‌گیرد، همچنین بررسی پرده شفاف پوشاننده سطح چشم بسیار اهمیت دارد و جزء نکات قبل از عمل پروتز چشم است. افرادی‌که دچار اسکار زیاد از حد روی این پرده هستند، باید پیوند بافت مخاطی انجام دهند تا پروتز چشم به‌خوبی درون جایگاه چشمی قرار گیرد و توسط بافت اطراف پوشانده شود.

طی جراحی پروتز چشم چه اتفاقی می‌افتد؟ 

بیمار بعد از مرحله بیهوشی، حدود ۱ الی ۲ ساعت تحت عمل جراحی قرار می‌گیرد که این جراحی اصلاً نگران کننده نیست و احتمال اتفاق افتادن عوارض ناگوار آن بسیار کم است. در پایان نیز، پانسمان برای چند روز روی چشم‌ها باقی می‌ماند. دقت داشته باشید حدود یک ساعت قبل از عمل جراحی در بیمارستان حضور پیدا کنید تا نکات‌کلیدی به شما گفته شود و همچنین شب قبل از جراحی حتماً استراحت کافی داشته باشید.

برای احساس بهتر و راحت‌تر در استفاده از پروتز چشم چه اقداماتی لازم است؟

جراحان چشم، برای احساس راحت‌تر بیمار بعد از قرارگیری پروتز، قطره چشم و روان کننده تجویز می‌کنند تا با کمک آن، میزان خشکی و سوزش چشم را تا حدودی کنترل کنند. نحوه استفاده از قطره به‌گونه‌ای است که تنها باید چند قطره از آن داخل چشم بچکانید و قطرات را با استفاده از انگشت تمیز روی سطح پروتز پخش کنید. تعداد دفعات استفاده از قطره توسط جراح و متخصص چشم پزشک مشخص می‌شود.

بعد از عمل چه انتظاری باید داشته باشیم؟

معمولاً احساس درد، تورم و حالت تهوع بعد از عمل حدود ۷۲ ساعت اولیه، کاملاً طبیعی است که متخصص برای رفع این موارد داروهای تسکین دهنده و رفع درد تجویز می‌کند تا راحت‌تر این دوره درمانی سپری شود. بعد از گذشت دو هفته، ممکن است احساس کنید پلک‌ها روی پروتز و پوسته پلاستیکی جمع شده که بروز این مشکل کاملاً طبیعی است و بعد از گذشت چند روز یا چند ماه به آسانی رفع می‌شود. کم‌کم متوجه می‌شوید پروتز به‌خوبی روی کاسه چشم قرار گرفته است و نسبت‌به‌آن احساس راحت‌تری خواهید داشت.

مراقبت‌های بعد از عمل پروتز چشمی

چشم مصنوعی، نیاز به مراقبت خاص ندارد؛ اما توجه کافی کمک می‌کند نسبت‌به عملکرد آن آگاهی کامل داشته باشید و به‌طور منظم به آن رسیدگی کنید. در موارد زیر با مراقبت‌های بعد از پروتز چشم آشنا می‌شوید:

• لازم است ماهانه پروتز چشم را خارج کنید و با کمک آب و صابون آن را به‌خوبی بشویید. توجه داشته باشید قبل از قرار دادن پروتز در داخل چشم، منتظر بمانید کاملاً خشک شود.
• هرگز برای قرار دادن پروتز، از دست‌های خود استفاده نکنید؛ برای این کار ابزارهایی طراحی شده است که کمک می‌کند پروتز بدون هیچ آسیب و مشکل خاصی درون چشم‌ها قرار گیرد.
• هر زمان که احساس کردید پروتز نیاز به شستن دارد، این کار را انجام دهید. 
• بهتر است پروتز را هر ۵ سال یکبار یا در مواقع ضروری تعویض کنید. 
• استفاده از قطره چشم چرب کننده، به حرکت بهتر پروتز بسیار کمک می‌کند.
• خارج کردن زیاد از حد پروتز از درون چشم‌ها اصلاً توصیه نمی‌شود.
• هرگز هنگام خواب شبانه پروتز را از درون چشم‌های خود خارج نکنید، مگر به پیشنهاد پزشک.

هزینه عمل جراحی چشم مصنوعی

 هزینه چشم مصنوعی، به‌عوامل مختلفی بستگی دارد که یکی از عوامل تاثیرگذار، کیفیت و متریال استفاده شده برای ساخت چشم مصنوعی است. همچنین استفاده از فناوری و تکنیک‌های جراحی برای کار گذاشتن پروتز چشم روی هزینه این عمل تأثیر مستقیم می‌گذارد. پس اگر از بهترین جراحان و متخصصان چشم برای قرارگیری پروتز چشم استفاده کنید، بی‌شک هزینه چشم مصنوعی افزایش پیدا می‌کند و نسبت‌به انجام این جراحی با کمک جراحی سطح پایین‌تر، گران‌تر خواهد بود.

از دیگر عوامل تاثیرگذاربر قیمت چشم مصنوعی می‌توان به وضعیت چشم‌ها اشاره کرد که آماده‌سازی و ایجاد شرایط مناسب روی هزینه نهایی بسیار اثرگذار است.

روش‌های مراقبت از چشم مصنوعی 

• شستن و نحوه صحیح قرار دادن پروتز چشم، جزء نکات مراقبتی این روش درمانی است که کمک می‌کند بهترین نتیجه را از آن مشاهده کنید. 
• قرار دادن چشم مصنوعی، یکی از موضوعات بسیار دشوار در نگهداری چشم مصنوعی است که نیاز به مهارت و مراقبت کافی دارد. 
• تنها در مواقع اضطراری چشم مصنوعی را از جای خود خارج کنید. 
• برای شستن چشم مصنوعی می‌توانید از صابون ملایم و آب استفاده کنید که استفاده از شامپوی بچه نیز مانعی ندارد. 
• هرگز از مواد آسیب‌زا و الکل برای تمیز کردن چشم مصنوعی استفاده نکنید؛ چراکه آسیب بسیار جدی به آن وارد می‌کند.
• برای تمیز کردن اطراف چشم و پلک‌ها، می‌توانید از لیف مرطوب کننده و گوش‌پاک‌کن استفاده کنید. 
• اگر احساس خشکی چشم دارید با کمک متخصص چشم از یک روان سازی پروتز استفاده کنید. 
• شنا کردن با پروتز چشم هیچ ایرادی ندارد؛ اما لازم است هنگام شیرجه زدن و باز کردن چشم‌ها درون آب از عینک محافظ چشم استفاده کنید تا از خارج شدن پروتز به‌خوبی جلوگیری شود.  

فاصله زمانی تمیز کردن پروتز چقدر باید باشد؟

طبق نظر چشم پزشکان، تمیز کردن پروتز به‌صورت روزانه اصلاً گزینه مناسبی نیست. هنگامی‌که پروتز را برای تمیز کردن از درون کاسه چشم خارج می‌کنید، بلافاصله سر جای خودش قرار دهید تا از بافت‌های اطراف به‌خوبی محافظت شود.

ماندگاری چشم مصنوعی چه میزان است؟

ماندگاری چشم مصنوعی، به متریال استفاده شده در ساخت آن و همچنین نوع استفاده شخص بستگی دارد که به‌طور معمول حدود ۵ سال برای تعویض آن ایده‌آل است. معمولاً پروتز چشم کودکان به‌دلیل جهش‌های رشدی، بهتر است بعد از ۳ الی ۴ سال جایگزین شود.  

خطرات و عوارض جانبی احتمالی جراحی پروتز چشم چیست؟

هر جراحی، خطرات و عوارض جانبی خاصی به همراه دارد؛ جراحی چشم و نصب پروتز چشم نیز بدون هیچ خطر و عوارضی نخواهد بود. عوارض ناگوار و نادر این جراحی التهاب غیرمعمول چشم هاست که به‌راحتی می‌تواند آسیب بسیار جدی به چشم سالم وارد کند که در صورت عدم درمان باعث کاهش بینایی چشم سالم می‌شود. همچنین خطر عفونت در محل جراحی یکی از عوارض ناگوار این جراحی است که در صورت وقوع با کمک قطره‌های آنتی بیوتیک به‌راحتی قابل رفع است. از دیگر عوارض رایج می‌توان به احساس ناراحتی و گرفتگی موقت چشم اشاره کرد که با گذشت زمان این مشکلات قابل رفع است و عضلات چشم به پروتز عادت می‌کنند.

پروتز چشم نوزادان 

ازدست‌دادن چشم در هر سنی بسیار سخت است، به‌خصوص برای کودکان و خانواده شان؛ درحالی‌که پروتز چشم برای کودکان و نوزادان راهکاری برای دیدن لبخند و حفظ زیبایی ظاهری آن‌هاست. همچنین این روش برای کودکان تازه متولد شده با یک چشم گزینه‌ای ایده‌آل است که طی روش درمانی مؤثر و سازگاری انجام می‌شود. در اولین مرحله این جراحی، چشم تخلیه می‌شود و عمل پروتز چشم در سریعترین حالت ممکن به نتیجه می‌رسد. استفاده از این روش مزایای بسیاری برای کودکان دارد و از بیرون‌زدگی چشم‌ها و ظاهر ناخوشایند آن‌ها به‌خوبی جلوگیری می‌کند.

قطره‌ها و روان کننده‌های چشم مصنوعی 

قطره‌های چشمی یا همان روان کننده‌ها، به‌دلیل جلوگیری از خشکی و ایجاد التهاب چشم استفاده می‌شود که عملیات پلک زدن را راحت‌تر می‌کند. گاهی اوقات به‌دلیل شرایط آب و هوایی و گرد و غبار، باد و تهویه هوا رطوبت مورد نیاز سطح چشم از بین می‌رود که با استفاده از چند قطره چشم مصنوعی می‌توان این مشکل را برطرف نمود. همچنین مشکل خشکی چشم مصنوعی، به‌دلیل آلرژی و تغییرات بعد از آن رخ می‌دهد که استفاده از قطره اشک مصنوعی بسیار کمک کننده است.

برای استفاده از روان کننده یا قطره، ابتدا چند قطره روی انگشت تمیز بچکانید و روی پروتز قرار دهید. سپس برای چند بار پلک بزنید تا قطره هسته کامل چشم را بپوشاند.

بهترین مرکز ساخت برای پروتز چشم

پروتز چشمی، یکی از روش‌های رایج برای رفع نازیبایی‌های چشم از دست رفته است که جای خالی کاسه چشم را بخوبی پر می‌کند و در صورت کمک گرفتن از بهترین مرکز ساخت برای پروتز چشم  بدون شک هیچ فردی متوجه قرارگیری پروتز چشم نخواهد شد. اگرچه این روش کاملاً ایمن است و به‌خوبی از آسیب‌دیدگی بیش‌ازحد بافت اطراف چشم جلوگیری می‌کند، اما برای استفاده از آن باید از یک متخصص حرفه‌ای و باتجربه در این زمینه کمک بگیرید؛ متخصصی که بهترین شرایط را برای اجرای این عمل فراهم کند و از بهترین مرکز ساخت پروتز کمک بگیرد. چراکه ساخت پروتز در نحوه قرارگیری آن درون کاسه چشم بسیار اهمیت دارد و پروتزی که بسیار شبیه چشم سالم طراحی شود، تأثیر فوق‌العاده در زیبایی چهره فرد دارد. همچنین نحوه قرارگیری و عملکرد آن تا حدود زیادی به ساخت چشم مربوط می‌شود.

طبق نظر پزشکان: 

"حدود 54 درصد علت استفاده از پروتز چشمی، یک رویداد ضربه‌ای بوده است که اولین تلاش‌ها برای ساخت چشم مصنوعی به 4800 سال پیش برمی گردد. اکثر افرادی که چشم خود را از دست می‌دهند به احساس ناراحتی و غم دچار می‌شوند که گاهی اوقات توهمات بینایی نیز برایشان رخ می‌دهد. بنابراین بهتر است علاوه‌بر درنظرگرفتن هزینه چشم مصنوعی، وقت و هزینه جداگانه‌ای برای مراجعه به مشاور و روانشناس برنامه ریزی کنید."

سخن پایانی 

از زمان ابداع چشم مصنوعی تاکنون، این ایده زندگی افراد بسیاری را تغییر داده است و با کمک پیشرفت‌های تکنولوژی پروتز چشم به زیبایی هر چه تمام طراحی شده؛ طوری که تشخیص آن توسط افراد ناآگاه بسیار دشوار است. اگر شما هم می‌خواهید از این ایده استفاده کنید، توصیه می‌کنیم هرگز هزینه چشم مصنوعی را فدای ظاهر چشم و محافظت از بافت اطراف چشم نکنید. حضور پروتز ایده‌آل در اندازه مناسب کمک می‌کند پلک‌ها بخوبی کار و حفره چشم اندازه و شکل ایده‌آلش را حفظ کند.