تفاوت آب سیاه و آب مروارید چیست؟
آیا از تفاوت آب سیاه و آب مروارید خبر دارید؟ هر دو اختلال چشمی باعث کاهش بینایی می‌شوند و تاثیرات ناگواری برای سلامتی چشم‌ها به دنبال دارند. اگرچه آب سیاه و آب مروارید از نظر ظاهری بسیار شبیه یکدیگرند؛ اما تفاوت‌های بسیاری میان این دو وجود دارد و روند درمانی هر یک با دیگری متفاوت است. معمولاً آب مروارید به‌تدریج و بدون درد رخ می‌دهد که مهم‌ترین عارضه آن کاهش شفافیت چشم هاست؛ در حالی که آب سیاه می‌تواند بسیار سریع و دردناک یا آهسته و ظریف اتفاق بیفتد که نتیجه آن تغییرات ایجاد شده در لنز چشم و آسیب دیدگی عصب بینایی است، در آخر نیز پیوند حیاتی میان چشم و مغز و اطلاعات بصری را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اگر دوست دارید در مورد فرق آب سیاه و آب مروارید بیشتر بدانید و هنگام مواجه شدن با هر یک بهترین تصمیم را بگیرید، در ادامه حتماً همراه ما باشید.
آب سیاه چیست؟
گلوکوم یا همان آب سیاه بر اثر عدم تخلیه مایع قدیمی چشم و فشار بیش‌ازحد مایعات داخل چشم ایجاد میشود؛ این بیماری روی عصب بینایی بسیار تاثیرگذار است و در آخر موجب کوری میشود. شایع‌ترین مدلی که این عارضه اتفاق می‌افتد زاویه باز نامیده میشود که به آرامی توسعه می‌یابد. در شرایط عادی مایع داخل چشم تخلیه و مایع جدید برای جایگزین آن تولید میشود؛ در حالی که هنگام بروز گلوکوم تخلیه مایع چشم صورت نمی‌گیرد و مایع جدید نیز همچنان ساخته میشود، بنابراین فشار بیش از اندازه‌ای به چشم‌ها وارد میشود و عصب بینایی نیز آسیب می‌بیند.
در ساختار چشم بیش از یک میلیون رشته عصبی قرار دارد که به دسته بندی‌های مختلف تقسیم شده‌اند، وظیفه اصلی رشته‌ها برقراری ارتباط میان شبکیه و مغز است که در شرایط عادی عصب بینایی کاملاً سالم و بدون نقص است و دید خوب و کامل واضحی را تجربه می‌کنید؛ اما به محض تحت فشار قرارگرفتن آنها به‌دلیل آب سیاه، دید چشم‌ها تار خواهد شد.
علائم آب سیاه چیست؟
برای آگاهی از تفاوت آب سیاه و آب مروارید بهتر است با علائم هر یک آشنا شوید. گلوکوم ممکن است در ابتدا با هیچ علائمی همراه نباشد، به‌خصوص اگر این بیماری آهسته رخ دهد که در این شرایط اولین نشانه آن ازدست‌دادن دید محیطی است. در صورت رخ‌دادن گلوکوم با زاویه بسته به احتمال زیاد با نشانه‌های نابه‌هنجاری مانند درد شدید چشم‌ها همراه می‌شوید که احساس سفت‌بودن و قرمز به‌نظررسیدن چشم‌ها نیز بسیار رایج است و در آخر نیز باعث حالت تهوع شدید خواهد شد.
اما اگر گلوکوم در زاویه بسته اتفاق بیفتد، مهم‌ترین نشانه آن تاری دید است که هنگام مشاهده اجسام، هاله‌ای از نور در اطراف آنها احساس می‌کنید؛ در چنین مواقعی مراجعه به چشم پزشک بسیار ضروری است. برای اطلاعات بیشتر در رابطه با علائم آب سیاه به مقاله مربوطه مراجعه کنید.
راه های تشخیص آب سیاه
آب سیاه چشم؛ یکی از رویدادهای ناگوار عصب بینایی است که با تجمع مایع بالایی در قسمت جلوی چشم رخ می‌دهد و فشار بسیار زیادی روی عصب چشم وارد می‌کند. دلیل تجمع مایع نیز مسدود شدن کانال تخلیه جریان چشمی است که طبق نظر پزشکان، این رویداد ممکن است ارثی باشد و از نسلی به نسل دیگر انتقال پیدا کند. از نشانه‌های تشخیص این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دید محدود
- حالت تهوع یا استفراغ
- سردرد شدید
- سرگیجه
- سوزش چشم
- قرمزی چشم
- چشم درد
- ریزش اشک از چشم
آب مروارید چیست؟
آب مروارید یا کاتاراکت یکی دیگر از بیماری‌های چشمی است که اولین نشانه آن تار شدن عدسی چشم است. این بیماری میان افراد دارای سن بالا بسیار رایج است که با گذشت زمان، تیرگی و کدر شدن عدسی افزایش پیدا می‌کند؛ در نهایت نیز باعث اختلال در بینایی میشود که مهم‌ترین راهکار برای درمان این مشکل جراحی است. اما برای افرادی که به‌تازگی با مشکل بسیار خفیف آب مروارید رو به رو می‌شوند با تغییر نمره عینک موقتاً می‌توانند مشکل بینایی خود را تا حدودی برطرف کنند؛ اما به‌طور کلی، آب مروارید با مصرف دارو، تغذیه، وسائل نوری و ورزش هرگز رفع نمی‌شود.
علائم آب مروارید چیست؟
برای آشنایی با تفاوت آب سیاه و آب مروارید بهتر است با علائم آب مروارید نیز آشنا شوید. آب مروارید یا کاتاراکت ابتدا بسیار خفیف و ناچیز رخ می‌دهد و تأثیر بسیار کمی روی بینایی دارد؛ اما به مرور زمان بر اثر تجمع پروتئین‌ها درون عدسی، تار شدن عدسی نیز افزایش پیدا می‌کند. همچنین برخی رفتارها و مشکلات زمینی روی رخ دادن و افزایش مشکل آب مروارید تاثیرگذار است که در موارد زیر با آنها آشنا می‌شوید:
- قند خون بالا
- مصرف دخانیات
- استفاده از داروهای استروئیدی
- قرار گرفتن در معرض پرتو
- قرار گرفتن در معرض آفتاب بدون محافظت از چشم
نشانه‌های رخ‌دادن این بیماری نیز شامل موارد زیر است که در صورت مشاهده هر یک از این موارد خیلی سریع به چشم پزشک مراجعه کنید:
- مشاهده اشیا کمی تار که با گذشت زمان میزان تاری افزایش پیدا می‌کند.
- در صورت عدم رفع این مشکل در آینده‌ای نه چندان دور، جهانی تیره در مقابل چشم‌ها شکل می‌گیرد.
- کم کم دید اشیا در شب به رنگ تیره تبدیل میشود و فعالیت در ساعات شبانه کمی دشوار به نظر می‌رسد.
- یکی از نشانه‌های رایج آب مروارید حساسیت بیش از حد به نور است که ممکن است بسیار دردناک باشد.
- در صورت تغییر بینایی و نیاز به عینک جدید با لنزهای تماسی قوی‌تر احتمال اینکه با آب‌مروارید روبه‌رو شوید زیاد است.
- با گسترش آب مروارید و تجمع توده‌های پروتئینی، نورهای ورودی به چشم زرد رنگ به نظر برسد.
- به‌دلیل پراکندگی نور داخل چشم، ممکن است تصویر اشیا را به‌صورت دو یا چند شکلی مشاهده کنید؛ البته مشکل دو یا چندبینی به دلایل مختلف دیگری نیز اتفاق می‌افتد.
راه‌های تشخیص آب مروارید
کسانی که مبتلا به آب مروارید هستند، دید تاری دارند و اشیا در قاب چشم هایشان مبهم به نظر می‌رسد؛ طوری‌که انگار از پشت شیشه‌ای بخار گرفته نگاه می‌کنند. این نشانه آب مروارید، انجام فعالیت‌های مختلفی مانند خواندن، رانندگی و دیدار با دوستان را با اختلال روبرو می‌کند و تشخیص جزئیات دقیق بسیار سخت و طاقت‌فرسا میشود.
آب مروارید در ابتدا کم کم رشد می‌کند، اما به مرور زمان با مشکلات بسیار بینایی و تاری بیش‌ازحد خودش را نشان می‌دهد. در اوایل رویداد نور بیشتر و عینک به کاهش تاری دید کمک می‌کند؛ اما در صورت تداخل در انجام فعالیت روزمره انجام جراحی آب مروارید ضروری است. جراحی آب مرواید بسیار ایمن و تاثیرگذار است و بدون هیچ دردسری، تاری و مبهم‌بودن دید را رفع می‌کند.
تفاوت اصلی گلوکوم و کاتاراکت چیست؟
اولین تفاوت بین آب سیاه و آب مروارید علت ایجاد کننده آنهاست. آب سیاه به‌دلیل تجمع مایعات داخل چشم اتفاق می‌افتد در حالی که آب مروارید به‌دلیل تجمع پروتئین‌های تجزیه شده شکل می‌گیرد که نتیجه این دو بیماری کاملاً متفاوت است. معمولاً با انجام جراحی آب مروارید می‌توان مشکل بینایی را تا حدودی برطرف کرد اما اگر بینایی به‌دلیل آب سیاه تحت‌تاثیر شدیدی قرار گیرد احتمال کاهش بینایی دائمی وجود دارد و درمان آن مشکل‌ساز است.
آب سیاه و آب مروارید با هم مرتبط هستند؟
در رابطه با فرق آب سیاه و آب مروارید باید بگوییم که این دو بیماری مرتبط به هم نیستند و تنها از نظر نشانه‌ها و مشکلات به دیگر شباهت دارند. رایج‌ترین دلیل آب مروارید تغییرات طبیعی چشم با بالا رفتن سن است که بیماری‌های زمینه‌ای مانند سیگار کشیدن، فشار خون بالا، چاقی، دیابت و مصرف بیش از حد الکل احتمال رخ دادن آب مروارید را افزایش می‌دهد. آب سیاه نیز میان افراد بالای 40 سال بسیار رایج است که بیماری زمینه‌ای دیابت احتمال رخ دادن آن را افزایش می‌دهد.
جالب است بدانید آب سیاه و آب مروارید مادرزادی، جزو بیماری‌های ناگوار کودکان است که در صورت عدم تشخیص به موقع، مشکلات چشمی کودک افزایش پیدا می‌کند؛ به‌همین‌دلیل، توصیه میشود کودکان را در فواصل سنی منظم برای معاینه چشم نزد پزشک ببرید.
آب مروارید و گلوکوم همزمان اتفاق می‌افتند؟
آب سیاه و آب مروارید ممکن است به‌طور همزمان اتفاق بیفتند و برخی اوقات رخ دادن یکی از این دو مورد، دیگری را در پی دارد. گاهی نیز مشکل آب مروارید تا حدی بزرگ است که سیستم تخلیه چشم به‌طور کلی مسدود میشود؛ در این مواقع پزشکان آب مروارید را با کمک جراحی رفع و مسیر مسدود شده را باز می‌کنند تا راه تخلیه مایعات شکل بگیرد و فشار از روی عصب بینایی برداشته شود. جالب است بدانید رخ دادن آب مروارید بعد از انجام جراحی آب سیاه بسیار رایج است که برای رفع آن باید حدود ۱ الی ۲ سال از جراحی آب سیاه گذشته باشد؛ دلیل به تاخیر انداختن زمان جراحی دوم حفظ سلامتی و پایداری چشم است.
آب سیاه یا کاتاراکت کدام یک خطرناک‌تر است؟
هر دو مشکل آب سیاه و آب مروارید بر بینایی چشم بسیار تاثیرگذارند و به‌عنوان یک مشکل جدی شناخته می‌شوند و حتی ممکن است به‌طور همزمان اتفاق بیفتند؛ اما به‌طور کلی، به یکدیگر وابسته نیستند. جراحی آب مروارید یکی از روش‌های درمانی بسیار رایج است که انجام آن با موفقیت بسیار بالایی روبه‌رو است. خوشبختانه بعد از انجام این جراحی مشکل بینایی کاملاً رفع میشود و کاهش دید افزایش می‌یابد؛ اما احتمال بازسازی رشته‌های عصبی آسیب‌دیده چشم بر اثر آب سیاه بسیار کم است و بینایی که از این‌طریق ازدست می‌رود غیر‌قابل بازگشت است؛ بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که آب سیاه نسبت به مشکل کاتاراکت بسیار جدی‌تر است و عواقب دائمی به دنبال دارد.
برای کاتاراکت و گلوکوم چه موقع به چشم پزشک مراجعه کنیم؟
بهترین پیشنهاد برای پیشگیری از بروز گلوکوم انجام معاینات منظم است؛ مراجعه هر ساله برای غربالگری آب سیاه و آب مروارید به تشخیص زودهنگام هر دو بسیار کمک می‌کند و باعث میشود در صورت مشاهده هرگونه تغییر، سریعاً برای درمان اقدام کنید. همچنین به محض مشاهده علائم آب سیاه و آب مروارید برای معاینه دقیق‌تر سریعاً به پزشک مراجعه کنید؛ مخصوصاً اگر مشکل آب سیاه به‌صورت ناگهانی اتفاق بیفتد، درمان آن باید بسیار جدی و سریع انجام شود. بنابراین در صورت مشاهده علائمی همچون درد شدید چشم، حالت تهوع و استفراغ، قرمزی چشم و تاری دید سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
طبق نظر پزشکان:
تقریباً 95% موارد گلوکوم را گلوکوم اولیه تشکیل می‌دهد و بسیاری از میانسالان بالای 40 سال تحت تأثیر دو بیماری کاتاراکت و گلوکوم قرار دارند که در صورت مبتلا شدن به هر دو، چشم در معرض خطر جدی قرار می‌گیرد. خوشبختانه تحقیقات بسیاری برای درمان هر دو مشکل و تفاوت بین آب سیاه و آب مروارید انجام شده است؛ طوری که در صورت تشخیص زودهنگام، درمان هر دو مشکل امیدوارکننده و راحت است؛ به‌خصوص جراحی چشم آب مروارید که از میان 4 بیمار، بیش از 3 نفر از آنها با کاهش قابل توجه فشار چشم روبرو خواهند شد. شاید یکی از مهم‌ترین‌های فرق بین آب سیاه و آب مروارید درصد موفقیت جراحی آب مروارید است.
سخن پایانی
حال که با تفاوت آب سیاه و آب مروارید آشنا شدید، تشخیص به‌موقع هریک امکان‌پذیر است. آب مروارید به‌دلیل تجمع بیش از حد پروتئین در داخل عدسی رخ می‌دهد که مهم‌ترین نشانه آن تاری دید، دوبینی و ضعیف شدن چشم هاست؛ درحالی‌که آب سیاه نتیجه تجمع مایع داخل چشم است که راه تخلیه آن مسدود شده است.
خوشبختانه جراحی آب مروارید با درصد موفقیت بسیار بالایی انجام میشود؛ اما درمان آب سیاه با احتمال ماندگاری کاهش بینایی همراه است. فراموش نکنید تشخیص به موقع آب سیاه و آب مروارید به حفظ سلامتی چشم‌ها و بینایی بسیار کمک می‌کند؛ مخصوصاً اگر در سنین بالا قرار دارید، حتماً مراجعه منظم به چشم پزشک را در برنامه سالانه خود قرار دهید. امیدواریم با دانستن تفاوت گلوکوم و کاتاراکت آمادگی کامل برای مقابله با هر کدام کسب کرده باشید.
