هرآنچه باید درباره مگس پران چشم بدانید
آیا تا به حال مگس پران را دیده‌اید؟ لکه‌های شناوری که به اشکال مختلف در میدان دید مزاحمت ایجاد می‌کند را مگس پران چشم می‌گویند. لکه‌ها هنگام مشاهده یک صفحه روشن مانند کاغذ سفید یا آسمان آبی برجسته‌تر به نظر می‌رسند که در این مواقع حضورشان در دید چشم‌ها کمی آزاردهنده است. اما هیچ‌گاه روی بینایی چشم تأثیر نمی‌گذارند. البته مشاهده مگس پران در اشکال بزرگ، در دید چشم‌ها کمی سایه ایجاد می‌کند که این مشکل تنها در افزایش شدت نور اتفاق می‌افتد.
اگر سال‌های بسیاری است که با سایه‌های مزاحم دست و پنجه نرم می‌کنید، در حالی که هیچ مشکلی در دید چشم‌ها تجربه نکردید، وقت آن رسیده پی ببرید چطور با این عارضه زندگی کنید و خیلی راحت آن را نادیده بگیرید؛ یا در چه زمانی به فکر درمان باشید. پس با ما همراه شوید.
بر اساس دیدگاه پزشکان:
"عوامل مختلفی مانند بیماری زمینه‌ای، فشار و استرس‌های بیش از حد روی بیماری مگس پران بسیار تاثیرگذار است. حال اگر با این مشکل روبرو هستید، به دنبال علت اصلی بگردید و به رفع آن بپردازید. اگر با رفع علت تاثیرگذار باز هم با لکه‌ها و اشکال شناور در هوا روبرو شدید، برای بررسی‌های دقیق‌تر به پزشک مراجعه کنید."
مگس پران چیست؟
مگس پران چشم همان سایه‌های مزاحم در دید چشم‌هاست که هنگام خیره شدن به یک صفحه ساده کاغذی مقابل چشم‌ها حرکت می‌کند و هر چقدر هم پلک بزنید، از مقابل چشم کنار نمی‌رود و مانند یک سایه کوچک در تصویر چشم‌ها باقی می‌ماند.
دلیل برگزیدن این نام برای لکه‌های شناور، این است که هنگام تمرکز و خیره شدن، سعی می‌کنند از قاب چشم‌‌های شما دور شوند. کافی است یک بار امتحان کنید، مطمئناً به شباهت این عارضه با پشه‌ها و مگس‌ها پی می‌برید.
علت رخ دادن مگس پران ضخیم شدن رشته‌های زجاجیه است که با بالا رفتن سن، این رشته‌ها ضخیم‌تر می‌شود و مشکلات مختلفی در بینایی به‌دنبال دارد. یکی از همین مشکلات تبدیل شدن حالت ژله‌ای زجاجیه به حالت آبکی شکل است که در میان بسیاری از افراد مسن رشته‌های محیطی زجاجیه از جای خود جدا می‌شود و مشکلات متعددی در بینایی چشم‌ها رخ می‌دهد.
زجاجیه چیست؟
زجاجیه، یکی از قسمت‌های مهم شبکیه چشم است که قسمت مرکزی چشم را تشکیل می‌دهد. این قسمت در سنین کم حالت ژله‌ای دارد. اما رفته‌رفته با افزایش سن حالت ژله‌ای خود را از دست می‌دهد و به حالت مایع تبدیل می‌شود.
وظیفه اصلی قسمت زجاجیه پشتیبانی از لنز چشم است؛ به گونه‌ای که از آن در برابر عوامل خاص خارجی مانند اکسیژن یا کاهش آب مروارید محافظت می‌کند. جایگاه زجاجیه در کنار شبکیه انتخاب شده که برخی قسمت‌های آن به شبکیه چشم متصل است. همچنین روشن نگه داشتن مرکز چشم جز اهداف اصلی این قسمت از ساختار چشم است که رسیدن نور به شبکیه را امکان‌پذیر می‌کند تا شخص روشنایی کامل را برای بینایی چشم‌ها تجربه کند.
چرا مگس پران ایجاد می‌شود؟
مگس پران، به‌دلایل مختلفی رخ می‌دهد که مهم‌ترین آن از دست دادن حالت ژله‌ای زجاجیه است. اما این عارضه می‌تواند به دلایل دیگری مانند:
- بیماری چشم
- آسیب چشم
- رتینوپاتی دیابتی
- رسوبات کریستال
- تومورهای چشمی
و...
رخ دهد.
همچنین برخی اختلالات جدی چشم نام برده در موارد زیر، در رخ دادن این عارضه دخیل هستند:
- شبکیه جدا شده
- شبکیه پاره شده
- خونریزی در لنز چشم
- التهاب شبکیه ناشی از عفونت چشم و شرایط خود ایمنی
- تومورهای چشم
مگس پران در چه افرادی شایع‌تر است؟
مگس پران معمولا میان افراد نام برده در زیر، شایع‌تر است:
- افراد دارای سن بالای ۶۰ سال
- افراد دچار به نزدیک بینی
- افراد دارای سابقه جراحی چشمی
- افراد دارای سابقه التهاب داخل چشمی
آیا مگس پران خطرناک است؟
بسیاری از افراد با مشکل مگسک مدت‌هاست روبرو هستند و تاکنون هیچ خطری آنها را دنبال نکرده و در بینایی چشم‌ها هیچ مشکلی ایجاد نشده است. اما در صورت بروز مگس پران جدید و تغییر شدت آن، مراجعه به پزشک ضروری خواهد بود.
در حقیقت لکه‌های در حال حرکت زمانی دردسرسازند که ناگهانی رخ دهند و شایع‌ترین علت آن، جدا شدن زجاجیه خلفی است. البته رخ دادن مگس پران به تنهایی هیچ خطری ندارد؛ اما احتمال بروز مشکلات جدی‌تری مانند سوراخ یا پارگی پرده شبکیه را افزایش و در صورت جدا شدن پرده شبکیه بینایی چشم‌ها بشدت تحت تأثیر قرار می‌گیرد.
علائم و نشانه‌های بیماری مگس پران چشم
مهم‌ترین علائم مگسک به شرح زیر است:
- وجود ذرات بسیار کوچک در قاب دید چشم‌ها به‌صورت لکه یا رشته‌های شناور و شفاف.
- وجود لکه‌های در حال حرکت، لکه‌هایی که با سرعت بسیار بالا از دید چشم‌ها خارج می‌شود.
- واضح‌تر شدن لکه‌ها هنگام مشاهده یک تصویر زمینه روشن مانند آسمان یا دیوار سفید شفاف.
- حضور اشکال مختلف کوچک که در صورت عدم تغییر زاویه دید، از دید چشم‌ها خارج می‌شوند.
چه عواملی خطر بروز بیماری مگس پران را افزایش می‌دهند؟
مگسک برای خیلی‌ها آزاردهنده است؛ اما برخی‌ها اصلاً متوجه این مشکل نمی‌شوند و اصلاً به اشکال معلق در قاب دیدشان دقت نمی‌کنند. اگر جز کسانی هستید که توجه خاصی به این اتفاق در دید چشم‌ها ندارید، لازم نیست از این لحظه به بعد نیز نگران شوید، مگر اینکه تعداد لکه‌های شناور به‌صورت ناگهانی افزایش یاید.
در موارد زیر با عواملی که شدت این بیماری را افزایش می‌دهد آشنا می‌شوید:
- افزایش سن و قرار گرفتن در در دهه شصت سالگی
- مشکل نزدیک بینی
- ضربه و جراحت چشم
- مشکلات حاصل از انجام جراحی آب مروارید
- التهاب چشم
- رتینوپاتی دیابتی
آیا مگس پران چشم در جوانی شایع است؟
این عارضه ممکن است در جوانی نیز اتفاق بیفتد که اکثر جوانانی که با آن روبرو می‌شوند مشکل نزدیک‌بینی نیز دارند. هنگام ورود افراد در دهه 20 الی 30 سالگی این مشکل بیشتر رایج است و مشاهده اشکال معلق در هوا همانند نقاط خاکستری تیره یا سیاه، دایره، خط‌های کج و شکسته جز نشانه‌های رایج این رویداد است.
بنابراین در صورت سالم بودن شبکیه چشم و عدم هیچ‌گونه بیماری زمینه‌ای، مگس پران خطرناک نیازی نیست نسبت به آن احساس شوید. اما اگر به‌صورت کاملاً ناگهانی با اشکال پراکنده هوا روبرو شدید، بهتر است هرچه سریع‌تر به پزشک متخصص مراجعه کنید. چرا که ممکن است احتمال جدا شدن شبکیه چشم وجود داشته و این مشکل باید هر چه زودتر درمان شود.
مگس پران یک عارضه چشمی بدون درمان است؟
اگر علت اصلی مگس پران، خونریزی حاصل از دیابت یا التهاب باشد، نگران نباشید. این عارضه کاملاً قابل درمان است. اما مواقعی که ذرات معلق یک مشکل آزاردهنده همیشگی تلقی می‌شود ، نیازی به درمان ندارد.
معمولاً در صورت عدم بروز هیچ‌گونه مشکلی در بینایی، شخص با این موضوع کنار می‌آید و رفته‌رفته توجه کمتری به آن می‌کند. اما اگر آسیب زننده باشد مراجعه به پزشک معالج الزامی است و باید از روش‌های درمانی برطرف‌کننده استفاده نمود.
تشخیص بیماری مگس پران چشم
تشخیص بروز این بیماری بسیار ساده و راحت است؛ کافی است به یک صفحه سفید، آسمان یا دیوار بدون طرح نگاه کنید، آن لحظه است که لکه‌ها و مگس‌های مزاحم سروکله‌شان پیدا می‌شود . البته برای تشخیص دقیق‌تر بهتر است به چشم پزشک مراجعه کنید؛ چشم‌پزشکان براحتی این مشکل را تشخیص می‌دهند و احساس ناخوشایندی در دید چشم‌ها و نشانه‌های حاصل از آن را با دقت بررسی می‌کنند.
برای تست اولیه دقت داشته باشید، هیچ‌گاه به‌دنبال اشکال هندسی خاصی نگردید؛ هر شکل و لکه غیرواقعی که مشاهده می‌کنید نشانه‌ای از بروز این بیماری است.
درمان مگس پران چشم
برای درمان این بیماری ابتدا باید علت اصلی شناسایی شود؛ با درمان علت اصلی مشکل مگس پران نیز کاملاً برطرف می‌شود . هرچند این مشکل برای افرادی که با علت زمینه‌ای روبرو نیستند، نیاز به درمان ندارد و بعد از مدتی فرد با اشکال موجود در هوا سازگاری پیدا می‌کنند.
یکی از راهکارهای رایج برای درمان بیماری مگسک، ایجاد برش در زجاجیه چشم است. طی این جراحی، چشم پزشک با ایجاد یک برش کوچک، زجاجیه را از چشم خارج و آن را با سرم نمک کاملاً استریل شده جایگزین می‌کند تا ساختار کروی شکل چشم از بین نرود.
البته ممکن است با کمک این جراحی از شر تمام شکلک‌های پراکنده خلاص نشوید و رفع کامل آن نیاز به جراحی دیگری داشته باشید. همچنین این جراحی خطراتی مانند خونریزی یا پارگی شبکیه نیز به همراه دارد.
درمان مگس پران با لیزر؛ تجزیه زجاجیه
طی این جراحی، متخصص چشم زجاجیه را به تکه‌های ریزتری تقسیم می‌کند تا لکه‌های شناور در دید افراد کمتر شود. ممکن است انجام این جراحی برای برخی افراد تأثیر کمتری داشته باشد و یا اصلاً هیچ تأثیری نداشته باشد. همچنین خطرات مختلفی مانند خونریزی یا پارگی شبکیه چشم را نیز به دنبال دارد.
پس توصیه می‌شود تا زمانی که مگسک برای شبکیه هیچ خطری به دنبال ندارد، از انجام روش‌های درمانی خودداری کنید.
درمان‌های خانگی مگس پران چشم
روش‌های مختلفی به‌عنوان درمان خانگی لکه‌های شناور پیشنهاد می‌شود که در موارد زیر با رایج‌ترین روش‌های ارائه شده آشنا می‌شوید:
ماساژ شقیقه؛ یک درمان خانگی عالی
هنگام مواجه شدن با این مشکل، شقیقه خود را به آرامی ماساژ دهید. هنگام انجام این کار می‌توانید از یک پارچه خیسانده شده و گرم روی چشمانتان استفاده کنید. این کار ابتدا به کاهش استرس کمک می‌کند که در پی آن حذف اشکال دیده شده در هوا نیز کاهش می‌یابد.
تمرکز خط دید؛ ریلکس کننده چشم‌ها
تمرکز کردن خط دید روی هر جسمی به ریلکس کردن چشم‌ها بسیار کمک می‌کند. بنابراین یک شیء را در نظر بگیرید و با دقت روی آن متمرکز کنید. حال شیء را به آرامی به چشم‌ها نزدیک کنید و در ۱۵ سانتی‌متری از صورتتان قرار دهید و دوباره آن را به جای اولیه بگردانید.
این کار را در طول روز حدود ۱۰ بار انجام دهید؛ انجام این‌کار به‌صورت مداوم مشکل مگس پران چشم‌ها را تا حدودی رفع می‌کند.
انجام تمرینات دائم یوگا؛ کاهش استرس چشم‌ها
یکی از دلایل لکه‌های پراکنده استرس بیش از حد چشم‌هاست؛ ورزش یوگا یکی از بهترین راهکارها برای کاهش استرس است که کمک می‌کند تمام بدن در شرایط کاملاً آرام قرار گیرد و به افزایش تمرکز ذهن بسیار کمک می‌کند. این موضوع نیز روی کاهش استرس چشم‌ها و ناراحتی آنها بسیار تاثیرگذار بوده و رفته‌رفته ممکن است از شدت مگس پران را نیز بکاهد.
نوشیدن فراوان آب؛ رفع کننده سموم بدن
گاهی اوقات مشکل اشکال و خطوط نامعلوم در دید چشم‌ها به خاطر آمیزش سموم در بدن اتفاق می‌افتد. یکی از بهترین راهکارها برای دفع سموم نوشیدن فراوان آب است. در صورت خالی شدن بدن از سم، احتمال کاهش اختلال ذرات پراکنده در دید وجود دارد.
عوارض مگس پران چشم
اصلی‌ترین عارضه خطرناک مگس پران، جدایی زجاجیه از پرده شبکیه است. در صورت جدا شدن پرده شبکیه مشکلات شدید بینایی نیز رخ می‌دهد. اما این اتفاق‌ها تنها برای برخی از افراد رخ می‌دهد؛ بسیاری از مواقع بروز مشکل مگس‌پران عارضه خاصی به دنبال ندارد و افراد بسیاری هستند که سال‌های بسیار با اشکال مختلف در دید چشم‌ها همراه‌اند و هیچ‌گاه تغییر خاصی در سیستم شبکیه آنها رخ نداده است.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
در صورت ایجاد جرقه و تشدید مشکل مگس پران باید هرچه سریع‌تر برای معاینه دقیق چشم پزشکی مراجعه کنید. پزشک برای معاینه، مردمک چشم را با کمک قطره چشم مخصوص باز نگه می‌دارد و با کمک لنزها و وسایل جانبی به معاینه زجاجیه و شبکیه می‌پردازد. در حقیقت تشخیص عوامل تاثیرگذار روی ایجاد مگسک بدون معاینه پزشک امکان پذیر نیست.
اما اگر از سالم بودن شبکیه مطمئن شدید لازم نیست برای درمان اقدام کنید و وجود این عارضه هیچ مشکلی به همراه نخواهد داشت.
سخن پایانی
مگس پران به تنهایی باعث آسیب دیدگی چشم‌ها نمی‌شود؛ مگسک در اکثر موارد کاملاً طبیعی است و فرد هنگام مواجه شدن با آن سعی می‌کند به حقیقت اشکال معلق در هوا پی ببرد که آیا لکه های مشاهده شده واقعی هستند یا خیر. حتی ممکن است این اختلال را با موجودات بسیار ریزی معلق در هوا اشتباه بگیرد. در حالی‌که واقعیت چیز دیگری است که احتمالاً در پشت شبکیه چشم رخ می‌دهد.
